Κυριακή 16 Απριλίου 2017

Πώς κρίνουμε τους ανθρώπους τελικά; Ψάχνοντας το κρυμμένο αστέρι...



Πριν από λίγες μέρες έλαβα μια επιστολή από μια μητέρα του σχολείου, η οποία μου ανακοίνωνε πως έχει προβληματιστεί ιδιαίτερα που στο αγγλόφωνο τμήμα που θα φοιτήσει την επόμενη σχολική χρονιά το παιδί της έχω Ελληνίδα νηπιαγωγό που δεν έχει τέλεια αγγλική προφορά και πως αν δεν την αλλάξω, θα πάρει το παιδί της από το σχολείο.  Φέρνει το παιδί της σε αγγλόφωνο τμήμα και απαιτεί η νηπιαγωγός να έχει τέλεια αγγλική προφορά. 

Την ώρα που διάβαζα την επιστολή πέρασαν χιλιάδες σκέψεις από το μυαλό μου και συναισθήματα από την ψυχή μου. Δεν θα περιγράψω όλα.  Επρόκειτο περί brainstorming που ίσως θα σας κουράσει. Θα περιγράψω όμως αυτά στα οποία κατέληξα και θεωρώ πιο σημαντικά και γι' αυτό και θέλω να τα μοιραστώ.

Συμφώνησα λοιπόν απόλυτα στην άποψη πως είναι σημαντικό η δασκάλα που διδάσκει μια ξένη γλώσσα να έχει σωστή προφορά. Αλλά μία δασκάλα, όπως κάθε άνθρωπος, χαρακτηρίζεται από ένα πλήθος από χαρακτηριστικά, δεξιότητες, χαρίσματα και - προφανώς - ελαττώματα και δεν μπορεί να επικεντρωνόμαστε σε ένα μόνο από αυτά και να τον κρίνουμε και να τον απορρίπτουμε ή να τον θαυμάζουμε για ένα και μόνο χαρακτηριστικό. 

Κάλεσα τη μητέρα για να συζητήσουμε την ανησυχία της - είναι κάτι που κάνω πάντα με όποιον μου εκφράζει κάποιο παράπονο ή ανησυχία.  Συζητάω μαζί του.  Τη ρώτησα αν ξέρει κάτι άλλο για τη συγκεκριμένη δασκάλα πέραν του ότι δεν της άρεσε η προφορά της όταν την άκουσε μια φορά να μιλάει.   Μου απάντησε "όχι".

Την ενημέρωσα πως η συγκεκριμένη δασκάλα είναι εξαιρετική, με πολύ καλές σπουδές, τρυφερή και γλυκειά- όπως απαιτεί η ηλικία των παιδιών για τα οποία είναι υπεύθυνη -, ξέρει να βάζει όρια στα παιδιά με τον σωστό τρόπο, να τα ενθαρρύνει, να τα μαθαίνει όλα όσα είναι απαραίτητα για την ηλικία τους, με προϋπηρεσία, με... με... με... Δεν είναι κρίμα να τη χαρακτηρίζει για ένα μόνο μειονέκτημά της, το οποίο στο κάτω κάτω θα είχε πολύ μικρότερη επίπτωση στο παιδί της σε βάθος χρόνου, από το να ήταν μια κακή δασκάλα που δεν θα έδινε στο παιδί της τα κατάλληλα ερεθίσματα για να "ανθίσει"? Χωρίς σε καμμία περίπτωση να υποτιμώ το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που ξέρω πως είναι όντως σημαντικό.

Προβληματίστηκα πολύ. Όχι μόνο για τη δική μου δασκάλα. 
Αλλά για τις αποφάσεις που παίρνουμε οι γονείς. Για τα παιδιά μας. Για το τι μαθαίνουμε τελικά στα παιδιά μας. Για το πώς προσπαθούμε να επέμβουμε στο μέλλον τους. Εννοείται πάντα με καλή πρόθεση.

Σκέφτηκα με πόση ευκολία θα άλλαζε μια μάνα ΟΛΟ το περιβάλλον που έχει συνηθίσει το παιδί της, ένα ολόκληρο σύστημα υποστήριξης από μία ομάδα 10 ανθρώπων, που συνεργάζονται καθημερινά για να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν στα παιδιά που τους έχουν εμπιστευτεί, επικεντρώνοντας την προσοχή της σε ένα μόνο χαρακτηριστικό ενός ανθρώπου, τον οποίο δεν ήξερε καθόλου προσωπικά και το μόνο που ήξερε και την ενδιέφερε ήταν ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ χαρακτηριστικό του. 

Σκέφτηκα πώς προσπαθούμε σα γονείς να βρίσκουμε και να ορίζουμε πάντα αυτό που θεωρούμε πως είναι καλό για τα παιδιά μας. Άραγε θα μπορούμε πάντα να βγάζουμε από τη μέση τους εκπαιδευτικούς που δεν αρέσουν σε εμάς ή τους μελλοντικούς φίλους, συνεργάτες, εργοδότες τους; Πόσα σχολεία θα τους αλλάξουμε μέχρι να βρούμε τον εκπαιδευτικό που ταιριάζει στα δικά "θέλω";  Μήπως θα έπρεπε να τα αφήσουμε λίγο να τα βγάζουν πέρα με ό,τι τους φέρνει η ζωή στο δρόμο τους;

Προβληματίστηκα επίσης με την ευκολία που μια μάνα αμφισβητεί την εμπειρία ενός ανθρώπου που είναι 23 χρόνια στο χώρο που ειδικεύεται (της εκπαίδευσης στην προκειμένη περίπτωση) και, όπως και ναι το κάνουμε, κάποια εμπειρία θα έχει και κάποιο λόγο θα έχει που επέλεξε το συγκερικένο συνεργάτη για το συγκεκριμένο τμήμα και τη συγκεκριμένη ηλικία  παιδιών. Κάνουμε το ίδιο με τον παιδίατρο, το δικηγόρο, τον κάθε ειδικό στο τομέα του; Κρίνοντας με τα δικά μας δεδομένα και με ό,τι μας λένε οι φίλοι και γνωστοί μας; 

Προβληματίστηκα για το τι μαθαίνουμε τελικά στα παιδιά μας. Πως είναι εντάξει να κρίνουμε τους άλλους με ένα μόνο χαρακτηριστικό τους; Οπότε κι αυτά κάποια στιγμή στο μέλλον ίσως θα κριθούν για ένα μόνο χαρακτηριστικό τους; Πως ίσως κάποιος στο μέλλον θα αμφισβητήσει τα προσόντα τους, τις σπουδές τους και το σύνολο των ικανοτήτων τους και θα επικεντρωθεί σε ένα τους μειονέκτημα;

Προφανώς είναι κάτι που γίνεται κατά κόρον στην κοινωνία μας. 
Σε όλους τους τομείς.  Και σε όλες τις ειδικότητες.   
Αλλά θέλω να μοιραστώ μαζί σας πως δεν μου αρέσει.
Και πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να μάθουμε στα παιδιά μας να βλέπουν τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους σαν ένα σύνολο χαρακτηριστικών. Όπως είναι και τα ίδια. Με προτερήματα και μειονεκτήματα. 

Να τα μάθουμε να επικεντρώνονται στα καλά τα δικά τους και των άλλων. 
Να δίνουν δεύτερες ευκαιρίες.  Να μάθουν να σέβονται τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους σα σύνολο.  Να σέβονται τις γνώσεις, την εμπειρία του, τα ταλέντα του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο να έχουν εμπιστοσύνη και στις δικές τους δυνάμεις και ικανότητες. Να έχουν αυτοπεποίθηση.  Εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους. 

Δεν είμαστε όλοι για όλα. Όλοι όμως είμαστε καλοί σε κάτι. Όλοι κρύβουμε μέσα μας ένα αστέρι. 

Και, επειδή λέω πάντα στους συνεργάτες μου πως δουλειά του εκπαιδευτικού είναι να βρίσκει το αστέρι που είναι κρυμμένο μέσα σε κάθε παιδί και να το καλλιεργήσει, πιστεύω πως είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε και στα παιδιά μας. Να τα εκπαιδεύσουμε να βρίσκουν και να πιστεύουν στο αστέρι των άλλων.

Είμαστε μια γενιά ανθρώπων που έχουμε συνηθίσει να τονίζει και να διαγράφει με κόκκινο στυλό ο δάσκαλος τα λάθη μας.  Έχουμε εκπαιδευτεί να βρίσκουμε και να τιμωρούμε το λάθος.  Όχι να επιβραβεύουμε τα χίλια καλά.  Να βρίσκουμε και να κολλάμε στο ένα και μοναδικό λάθος. 

Μήπως είναι καιρός να το αλλάξουμε αυτό? Μήπως πρέπει και εμείς να διευρύνουμε τη ματιά μας και να μάθουμε και τα παιδιά μας να κάνουν το ίδιο?

(Y.Γ. Θέλω να τονίσω πως όλα αυτά δεν τα γράφω με κριτική διάθεση στη συγκεκριμένη μητέρα. Αντίθετα την ευχαριστώ που μου έδωσε την ευκαιρία να προβληματιστώ με το αίτημά της. Γιατί πιστεύω πως ο,τιδήποτε μας φέρνει η ζωή μπροστά μας, έχει ένα λόγο που το κάνει...)

Κυριακή 2 Απριλίου 2017

Να τις ακούτε τις ιστορίες που λένε οι μαμάδες σας βρε ...

Με τη μαμά μου είχα πολύ δύσκολη σχέση. Νομίζω το έχω γράψει πολλές φορές.  Ευτυχώς πρόλαβα και "έφτιαξα" ό,τι προλάβαινα από αυτή τη σχέση στο λίγο χρόνο που μου δόθηκε πριν φύγει από κοντά μας για πάντα πριν σχεδόν 5 χρόνια (Θεέ μου, πόσο γρήγορα πέρασε ο καιρός...)

Για κάποιο περίεργο λόγο σ' αυτά τα πέντε χρόνια μαθαίνω γι αυτήν όσα πράγματα δεν είχα μάθει όσο καιρό ήταν κοντά μας...

Έμαθα γιατί με έβλεπε πάντα σαν το μωρό της κι ας είχα φτάσει να είμαι 45 χρονών, γιατί μου ετοίμαζε φαγητό και μου το άφηνε να το φάω , ενώ εγώ της φώναζα να μην το κάνει, γιατί με κοίταγε με παράπονο στα μάτια και δεν μου μίλαγε, γιατί επέμενε με τόσο σθένος να κάνω πράγματα που αυτή ήταν πεπεισμένη πως ήταν σωστά, κι εγώ όχι. Τα έμαθα για της πλαγίας οδού και με μεγάλη καθυστέρηση,  αλλά τα έμαθα...

Ένα πράγμα που μου έλεγε πάντα η μαμά μου με παράπονο ήταν: "δεν μου έχεις πει ποτέ να πάμε μαζί μια βόλτα, να πιούμε έναν καφέ..."
Εγώ; Καφέ με τη μαμά μου; Να πούμε τι;;; Δεν θα περνάει η ώρα ... Χίλιες φορές να πάω στα πεταχτά να τα πούμε στο σπίτι της και μετά  να φύγω να πάω για καφέ με τις φίλες μου.

Μετά το θάνατό της τα έφερε έτσι η ζωή και βρέθηκα με πολλές μαμάδες φίλων μου. Και κάθισα μαζί τους. Και μίλησα μαζί τους. Και ήπια καφέ μαζί τους. Και έφαγα μαζί τους. Και άκουσα τις ιστορίες τους.  Και μετάνιωσα.

Γιατί τελικά η κάθε μαμά έχει τη δική της ιστορία. Και τα δικά της βιώματα.  Και τους δικούς της λόγους που την έκαναν να φέρεται με τον τρόπο που φερόταν σα μαμά.

Και αν πιεις ένα καφέ μαζί της ή ακόμα καλύτερα, αν περάσεις ένα Σαββατοκύριακο μαζί της, θα σου διηγηθεί πολλά από τη ζωή της, που σίγουρα ήταν πολύ διαφορετική από τη δική σου. Και θα καταλάβεις πολλά.

Η γενιά των δικών μας μαμάδων που είναι τώρα κάπου ανάμεσα στα 75 με 80 μεγάλωσε σε έναν άλλο κόσμο. Με άλλες προτεραιότητες και άλλα δεδομένα. Οι περισσότερες βίωσαν με τον έναν ή τον  άλλο τρόπο τον πόλεμο.  Άλλες την προσφυγιά.  Άλλες την απώλεια ενός ή και των δύο γονέων. Οι περισσότερες έζησαν σε ένα  γάμο, που δεν ήταν έτσι όπως τον είχαν ονειρευτεί, αλλά αυτός ήταν και δεν είχε περιθώρια για αλλαγή... Η οικονομική και συναισθηματική ανεξαρτησία δεν ήταν τότε της μόδας...

Ένα κοινό που νιώθω εγώ πως είχε αυτή η γενιά των μαμάδων ήταν πως μεγάλωσαν σε μια εποχή που η  έκφραση και εκδήλωση των  συναισθημάτων δεν ήταν αυτονόητη - για να μην πω ανύπαρκτη... Είναι μια γενιά που έζησε αγωνίες επιβίωσης και δεν είχε την πολυτέλεια να τις πάρουν αγκαλιά, να τις φιλήσουν, να τους πουν "μπράβο" για τα όποια επιτεύγματά τους. Είναι μια γενιά που δεν πήρε συναίσθημα και δεν έμαθε πώς να το δίνει παρακάτω. 

Και μετά ήρθαμε εμείς.  Που είχαμε την τύχη για γεννηθούμε εκεί ανάμεσα στο 1960 και το 1970 που τα προβλήματα επιβίωσης, πολέμου και τα σχετικά είχαν περιοριστεί.  Κάποιοι είχαμε την τύχη να μην έχουμε καν την αγωνία για  μια "καλή ζωή" που ήταν όλα εξασφαλισμένα, μια και οι γονείς μας αγωνίστηκαν να μας προσφέρουν σε υλικά αγαθά, όλα όσα είχαν στερηθεί αυτοί. Σπίτια, καλά σχολεία, μόρφωση, αυτοκίνητο στα 18, διακοπές, εξοχικά.  Anything money could buy...

Αυτό όμως που "money can't buy" και είναι το συναίσθημα, δεν μπόρεσαν να μας το δώσουν. 
Ακριβώς γιατί είναι κάτι που βιώνεται και δεν αγοράζεται. 

Και βγήκαμε μια γενιά παιδιών που τα είχαμε - σχεδόν - όλα, αλλά παραμέναμε παραπονεμένοι και πληγωμένοι. 

Δεν με αγάπησε η μαμά μου, δεν με φίλησε η μαμά μου, δεν με πήρε αγκαλιά η μαμά μου, δεν μου είπε ποτέ μπράβο η μαμά μου... Δεν ήξερε πώς να διαχειριστεί τα συναισθήματα που της "πέταγα" στα μούτρα πολλές φορές, γιατί δεν είχε μάθει ποτέ να διαχειρίζεται τα δικά της...


Είμαι ευγνώμων για όλες τις μαμάδες αυτής της ηλικίας που είναι ακόμη κοντά μας και μου διηγούνται τις ιστορίες τους.  Όταν πίνω καφέ μαζί τους ή όταν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο μου δίνεται η ευκαιρία να μιλήσω μαζί τους είναι σα να ακούω τη δική μου μαμά. Που δεν την άκουσα ποτέ - παρά μόνο σε μια καταλυτική για τη σχέση μας συζήτηση που μου απάντησε απολογητικά στις κατηγορίες μου πως "δεν με πήρες αγκαλιά, δεν μου είπες μπράβο, δεν..., δεν..., δεν ..." με ένα απλό και αθώο:  "μα δεν ήξερα πώς να το κάνω... Ούτε εμένα με πήραν ποτέ αγκαλιά, ούτε εμένα μου είπαν μπράβο..." Είμαι ευγνώμων γιατί μου μιλάνε και νομίζω πως ακούω τη δική μου μαμά.

Γι' αυτό σας λέω.  Να τις ακούτε τις ιστορίες που σας λένε οι μαμάδες σας... Και αν δεν ζουν οι δικές σας μαμάδες να ακούτε ιστορίες από άλλες μαμάδες.  Να τις βγάζετε καμιά βόλτα για καφέ, να τις πηγαίνετε διακοπές ένα ΣΚ...

Η κάθε μαμά έχει τη δική της ιστορία... Που ρίχνει φως έμμεσα στη δική μας ζωή...

Μαμά την ακούω την ιστορία σου.  Από άλλες μαμάδες μεν, αλλά την ακούω... 
Μεγάλη αγκαλιά, σαν κι αυτήν που δεν σου έδωσα και δεν μου έδωσες ποτέ. Σαν κι αυτές  που κάνω εγώ στην κόρη μου, επειδή μου προσέφερες απλόχερα την οικονομική πολυτέλεια και άνεση, το σπίτι και τη μόρφωση για να έχω χρόνο να ασχοληθώ με συναισθήματα....

Σ' ακούω μαμά...