Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2013

Δύο χρόνια μαμά...(ή όσα δεν φανταζόταν ποτέ μία πρώην "γυναίκα καριέρας")


Και να που πέρασαν 2 χρόνια...
Δύο χρόνια που είμαι μαμά...
Την περασμένη εβδομάδα γιορτάσαμε τα δεύτερα γενέθλια της 'Ερικας.
Δεν το πίστευα...

Ξέρετε, ήμουν μια από αυτές τις "γυναίκες καριέρας" που έλεγα πως στη ζωή μου δεν υπάρχει χώρος για παιδιά.  Και επειδή δούλευα με παιδιά, θεωρούσα πως έχω καλύψει αυτή μου την ανάγκη. 
Έλεγα: "Είμαι με παιδιά όλη την ημέρα. Θέλω όταν γυρνάω σπίτι μου, να έχω το κεφάλι μου ήσυχο και να κάνω πράγματα μόνο για μένα".

Οι περισσότερες φίλες της ηλικίας μου, διότι ως γνωστό είμαι over 40, ένιωθαν το βιολογικό τους ρολόι να χτυπάει και μου έλεγαν "θέλω ένα παιδί, ο καιρός πέρασε και πρέπει να κάνω ένα παιδί".  Κι εγώ τους έλεγα γελώντας: "Χαχαχα, εγώ ΔΕΝ θέλω παιδί! Δεν θέλω ευθύνες, δεν θέλω ωράριο, δεν θέλω δεσμεύσεις, δεν θέλω να τρέχω σε παιδικά πάρτυ και παιδικές θεατρικές παραστάσεις, δεν θέλω να έχω το σπίτι μου γεμάτο παιχνίδια, να παίζω με πλαστελίνες και κούκλες το απόγευμα στο σπίτι μου...ΔΕΝ ΘΕΛΩ!"

Ξέρετε αυτό που λένε, πως όταν εμείς κάνουμε σχέδια ο Θεός γελάει;
Ε λοιπόν, φαίνεται πως ο Θεός γέλαγε πολύ, όταν έκανα αυτές τις βαρύγδουπες δηλώσεις...

Διότι, μετά τις τελευταίες καλοκαιρινές διακοπές που έκανα ως single το 2009,  με φίλες μου που ήθελαν να κάνουν παιδί, τα χρόνια κύλησαν σα νερό και με βρήκε το 2013 ως μαμά ενός δίχρονου, υπέροχου κοριτσιού (καμμία από τις φίλες μου που ήθελαν να κάνουν παιδί δεν απέκτησε ένα ακόμη...  Πώς να μη πιστέψω πως ο Θεός γελάει, όταν εμείς κάνουμε σχέδια;;;;)

'Οταν κοιτάζω πίσω, λέω πως η μεγαλύτερη βλακεία που θα είχα κάνει στη ζωή μου θα ήταν να ΜΗΝ κάνω παιδί.  Ό,τι άλλο και να έχω κάνει, σπουδές, επιτυχίες στη δουλειά, ταξίδια σε όλο τον κόσμο, λεφτά, μεγάλοι έρωτες, νιώθω πως δεν "πιάνουν" τίποτα μπροστά στο μεγαλύτερο δημιούργημά μου, το παιδί μου.

Τι να πρωτοπώ για το πώς αλλάζει ένα παιδί τη ζωή σου;  
Ίσως δεν είναι τόσο έντονα ορατό σε γυναίκες που ήταν από μικρές αποφασισμένες να γίνουν μάνες... Ίσως αυτές το περιμένουν. Το ξέρουν τι τις περιμένει και δεν τις εκπλήσσουν οι χαρές και οι αλλαγές στη ζωή τους.

Σε μένα όμως, που ήμουν από μικρή ελεύθερο πνεύμα, και δεν ήθελα δεσμεύσεις και περιορισμούς, που με ενδιέφερε μόνο να πετύχω επαγγελματικά, να περνάω καλά, να ταξιδεύω, είναι τόσο έντονο...  Και προσπαθώ να το μοιραστώ με όσες γυναίκες είναι όπως ήμουν κι εγώ παλιά και υποστηρίζουν πως δεν θέλουν παιδιά: Τα παιδιά είναι η χαρά της ζωής, η συνέχειά σου, το μεγαλύτερο δημιούργημά σου επάνω σ' αυτή τη γη, σου δίνουν όραμα, δύναμη, σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο, ανιδιοτελή...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα πεταγόμουν με το παραμικρό κιχ από το κρεβάτι μου το βράδυ και θα έμενα ξύπνια μέχρι να βεβαιωθώ πως το μωρό  μου κοιμάται ήσυχο...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως κάθε βράδυ θα καθόμουν σε μία πολυθρόνα, κρατώντας ένα μωρό αγκαλιά, και θα διάβαζα παιδικά παραμύθια και θα έλεγα γλυκόλογα μέχρι να την πάρει ο ύπνος...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα καθόμουν στο σπίτι σε παιδικό τραπεζάκι και θα έπινα φανταστικό τσάι από παιδικά σερβίτσια... (και θα έλεγα τι νόστιμο που είναι!)

Δε φανταζόμουν ποτέ πως θα έφτιαχνα στο σπίτι τόσα σχέδια με πλαστελίνες...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως το μισό μου σαλόνι θα ήταν γεμάτο παιχνίδια, κούκλες, αρκούδια και ποδηλατάκια...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα χαιρόμουν να φτιάχνω κέικ με χρωματιστά μπαλάκια για να πάρει μαζί της στο σχολείο, για να γιορτάσει τα γενέθλιά της με τους συμμαθητές της...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα έπαιρνα την κολλητή μου και θα της έλεγα "πάμε παιδική χαρά για να παίξουν τα παιδιά μας" αντί να της πω "πάμε για καφέ και να μιλήσουμε για άντρες"...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως αντί να ψάχνω ρούχα για μένα, θα έψαχνα παιχνίδια στο Μουστάκα και ρούχα στο Mothercare...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως το κριτήριό μου στην επιλογή ξενοδοχείου για τις διακοπές μου θα ήταν αν έχει αμμουδιά κοντά για να κάνει μπάνιο η μικρή και παιδική χαρά για να παίζει...

Δεν φανταζόμουν πως η τσάντα μου που ήταν πάντα γεμάτη με κραγιόν, μάσκαρα, ρουζ και όλα τα σχετικά θα ήταν τώρα γεμάτη με πάνες, μωρομάντηλα, παιδικά παιχνίδια και βιβλία...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα έμενα ώρες ξάγρυπνη για να ελέγχω αν έπεσε ο πυρετός της και πως μετά θα είχα κουράγιο να πάω στη δουλειά...

Δεν φανταζόμουν πως θα έβλεπα σε dvd "Τη Λαίδη και τον Αλήτη" με την ίδια χαρά που έβλεπα το "Sex and the city"...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως ξαφνικά η ζωή μου θα αποκτούσε άλλο νόημα, άλλη προοπτική, άλλη συνέχεια...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως ένα γέλιο της, ένα χάδι της, μια αγκαλιά της, θα με έκαναν τόσο ευτυχισμένη και θα μου έπαιρναν κάθε πόνο, λύπη, πίκρα μακριά...

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα ένιωθα τόσο ζεστά κρατώντας σφιχτά ένα μικρό χεράκι, για να μη νιώθει μόνο του...

Δε φανταζόμουν ποτέ πως οι χτύποι της καρδιάς μου θα συντονίζονταν τόσο απόλυτα με τους χτύπους της καρδιάς της...

Πόσα ακόμη δεν φανταζόμουν και πόσα διαπιστώνω καθημερινά από τη συμβίωση με την Έρικα... Και πόσα ακόμα έχω να βιώσω, που δεν μου είχαν περάσει ποτέ από το μυαλό...

Δύο χρόνια μαμά: δύο χρόνια ανιδιοτελούς αγάπης, δυο χρόνια γεμάτα γέλια, χάδια, αγκαλιές, ξενύχτια, παιχνίδια, παραμύθια, ιώσεις, κλάμματα...

Δύο από τα πιο όμορφα χρόνια της "πολυτάραχης" ζωής μου.

Σ΄ευχαριστώ για όσα μου πρόσφερες μέσα σ' αυτά τα δύο χρόνια Ερικάκι μου... Δεν συγκρίνονται με όλα όσα είχα ζήσει μέχρι σήμερα...

Χρόνια σου πολλά αστεράκι μου!

Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2013

Τι θα ζήταγα από έναν Παιδικό Σταθμό αν ήμουν (μόνο) μαμά....




Ήρθε η εποχή που ψάχνετε σε ποιο Παιδικό Σταθμό θα εμπιστευτείτε το παιδάκι σας τη νέα σχολική χρονιά.

Με τη διπλή ιδιότητα της μαμάς και της νηπιαγωγού, σκέφτηκα πως θα ήταν καλό να μοιραστώ μαζί σας  τις σκέψεις και τις προτάσεις μου για κάποια πράγματα που θα κοίταγα ΕΓΩ σε έναν Παιδικό Σταθμό, αν χρειαζόταν να τον επιλέξω, για την κόρη μου... Μικρά μυστικά από μία "insider"...

(Σημείωση: Πριν από λίγο καιρό, έδωσα μία συνέντευξη με σχετικό θέμα στο Focus Web Tv. Αλλά επειδή έχω πάντα την αγωνία μου πως δεν "τα λέω καλά" και όπως πραγματικά θέλω, όταν έχω πίεση χρόνου και ξέρω πως "με βλέπει κόσμος", δράττομαι της ευκαιρίας και γράφω τις σκέψεις μου. Με την ησυχία μου, στο χρόνο μου και -κυρίως- σαν μαμά...)

Λοιπόν, αν ήμουν (μόνο) μαμά και πήγαινα σε κάποιον Π.Σ. για να δω, αν είναι ο κατάλληλος για μένα και κυρίως για το παιδί μου, θα προσπαθούσα αρχικά να δω αν η πρώτη αίσθηση που μου έδινε μου άρεσε. 

Δεν ξέρω πώς να το προσδιορίσω αυτό ακριβώς, αλλά θα ήθελα ο χώρος που θα έμπαινα να με έκανε να νιώθω καλά. Δεν μιλάω για διακόσμηση, χλιδή, επίπλωση, ανθρώπους ή κάτι σχετικό. Μιλάω για την "ενέργεια", για την πρώτη αίσθηση που θα μου έδινε όλος ο χώρος. Αν θα με έκανε να νιώσω ζεστά, άνετα, χαλαρά, πως είμαι ευπρόσδεκτη και πως, αν έμενα περισσότερο χρόνο σ' αυτό το χώρο εγώ ή το παιδί μου, θα ήμουν καλά. Όπως, αν έμπαινα σε ένα σπίτι καλών φίλων μου. Πιστεύω, πως η πρώτη αίσθηση ενός χώρου είναι σημαντική. Και, αν ένιωθα εγώ καλά, είμαι σίγουρη πως θα ένιωθε και το παιδί μου καλά.

Μετά θα κοίταζα με πιο πολλή προσοχή το χώρο. Αν είναι καθαρός. Αν είναι φωτεινός. Αν είναι χαρούμενος. Αν αερίζεται καλά. Αν έχει πολλά παιχνίδια και παιδαγωγικό υλικό. Παιχνίδια χρησιμοποιημένα, όχι στο κουτί τους, τέλεια και άθικτα. Αν έχει χειροτεχνίες και ζωγραφιές παιδιών να κρέμονται στους τοίχους ή όπου αλλού τις κρεμάνε σε κάθε παιδικό σταθμό, τέλος πάντων. Όχι τέλειες χειροτεχνίες, που έχουν κάνει δασκάλες. Ατελείς, αλλά στην πραγματικότητα υπέροχες, ζωγραφιές και χειροτεχνίες παιδιών. Στραβοκομμένες και στραβοκολλημένες. Από τα χεράκια τους... 

Αν είναι ασφαλής. Αν οι πρίζες είναι ψηλά ή με καπάλι ασφαλείας, για να μην τις φτάνουν τα παιδιά. Αν τα παράθυρα είναι επάλληλα, για να μην υπάρχει φόβος να χτυπήσουν κανένα κεφάλι. Αν τα καλοριφέρ είναι καλυμένα. Αν υπάρχει έξοδος κινδύνου (ειδικά σε παιδικούς σταθμούς, που είναι σε όροφο...) Εάν υπάρχει πλάνο, για την εγκατάλειψη του κτιρίου σε περίπτωση σεισμού ή φωτιάς (η γερμανική μου παιδεία, με υποχρεώνει να κάνω δύο φορές το χρόνο το περίφημο "Feuer Alarm", ήτοι εξάσκηση των παιδιών για το τι θα κάνουν αν γίνει σεισμός ή αν πιάσει φωτιά. Σαν παιχνίδι, μεν, αλλά εξάσκηση, δε. Για καλό και για κακό...). Αν υπάρχουν πυροσβεστήρες, πυροσβεστικές φωλιές κτλ. (υποχρέωση των παιδικών σταθμών να υπάρχουν, αλλά δεν βλάπτει να τσεκάρετε...)

Στη συνέχεια θα ενδιαφερόμουν για το πρόγραμμα. 

Τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Το πώς θα περνάει την ημέρα του το παιδί μου μέσα στον Π.Σ. Είναι σημαντικό να υπάρχει τόσο ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων όσο και χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι. Και τα δύο χρειάζονται. Ούτε ένα πρόγραμμα σκέτης "φύλαξης" και ελεύθερου παιχνιδιού θα προσφέρουν στο παιδί μου, ούτε και ένα σφιχτό πρόγραμμα συνεχών δραστηριοτήτων χωρίς χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι. Τα πάντα με ισορροπία. Οπότε, θα έριχνα μια ματιά στο τι κάνουν τα παιδιά του Π.Σ. την ώρα της επίσκεψής μου.... Αν παίζουν ΟΛΑ τα παιδιά ελεύθερα, θα περίμενα λίγο να δω αν κάποια από όλες τις ομάδες θα έκανε μια οργανωμένη δραστηριότητα. Αν όλοι δούλευαν οργανωμένα, θα περίμενα να δω, αν κάποια ομάδα θα χαλαρώσει...

Θα ήθελα να ξέρω πως το παιδί μου θα παίρνει μέρος σε εκπαιδευτικές επισκέψεις και βιωματικές δραστηριότητες. Η μάθηση πρέπει να είναι "ενεργή" και όχι παθητική. Δεν είναι το ίδιο να μιλάς στο παιδί για το πώς γίνεται το ψωμί, με το να το πας μια εκπαιδευτική επίσκεψη στο φούρνο της γειτονιάς, να δει, να πιάσει, να μυρίσει το ψωμί την ώρα που γίνεται και μετά να γυρίσει στο σχολείο και να φτιάξει το ίδιο το δικό του ψωμάκι, που θα πάρει στο σπίτι και θα το φάει...

Ο τρόπος που χωρίζονται τα παιδιά σε τμήματα καθώς και ο συνολικός αριθμός των παιδιών ανά δασκάλα, θα ήταν κάτι που θα ήθελα να γνωρίζω. Ο συνήθης τρόπος διαχωρισμού είναι με το έτος γέννησης - αν και αρκετά σχολεία (πχ. αυτά που ακολουθούν Μοντεσσοριανό πρόγραμμα) ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ των παιδιών διαφορετικών ηλικιών. Είμαι κι εγώ της άποψης, πως μια ικανή νηπιαγωγός, μπορεί να απασχολήσει παιδιά κοντινών ηλικιών σε "μικτή ομάδα" δίνοντας σε κάθε ηλικιακή ομάδα τη δραστηριότητα με τον αντίστοιχο βαθμό δυσκολίας. Δε μιλάμε για 2χρονα με 5χρονα, έτσι; Μιλάμε για κοντινές ηλικίες. 

Η πείρα μου έχει δείξει πως μια δασκάλα μπορεί να παρακολουθήσει και να απασχολήσει άνετα από 5 έως 8 παιδάκια κοντά στην ηλικία των 2 ετών, έως 12 παιδάκια κοντά στην ηλικία των 3 ετών και από 15 έως 20 προνήπια και νήπια (που είναι πλέον πιο ανεξάρτητα και αυτονομημένα). Για τα "έκτακτα περιστατικά" (ατυχήματα με την τουαλέτα κτλ.) να είστε σίγουροι πως όλοι οι Π.Σ. έχουν κάποιο άτομο που μπορεί να βοηθήσει, προκειμένου να αντιμετωπιστούν, χωρίς να έχει συνέπειες στην υπόλοιπη ομάδα μαθητών.

Δυνατότητα για παιχνίδι στον κήπο υπάρχει; Κάθε πότε; Για πόσο; Υπάρχουν παιχνίδια στον κήπο; Ένας τεράστιος κήπος χωρίς παιχνίδια δεν προσφέρει δυνατότητα για μεγάλης διάρκειας παιχνίδι στα παιδιά. Πόση ώρα θα τρέχουν γύρω-γύρω μόνα τους χωρίς μια τσουλήθρα να ανέβουν ή μια τραμπάλα;;; Η ίδια θεωρώ σημαντικό να παίζουν τα παιδιά στον κήπο με όλες τις καιρικές συνθήκες, ακόμα και με κρύο. Για άλλες μαμάδες όμως, αυτό δεν είναι σημαντικό... Ρωτήστε το για καλό και για κακό, για να μην βρεθείτε προ εκπλήξεων και το παιδί σας παραπονιέται πως δεν βγαίνει ποτέ στον κήπο.

Ακόμη πιο σημαντικό θα θεωρούσα να έπαιρνα μια γεύση από τους ανθρώπους που θα πέρναγαν την ημέρα τους με το παιδί μου. Και θα ξεκίναγα από τον ιδιοκτήτη/ υπεύθυνο. Για μένα προσωπικά, είναι σημαντικό ο ιδιοκτήτης του Π.Σ. να είναι νηπιαγωγός ή , με κάποιο τρόπο, να έχει άμεση σχέση με την εκπαίδευση. Θεωρώ, πως ένας ιδιοκτήτης, που έχει παιδαγωγικές γνώσεις, θα μπορεί: 

1) να έχει καλύτερα κριτήρια στην επιλογή συνεργατών 

2) να καθοδηγεί καλύτερα τους συνεργάτες του στις παιδαγωγικές αρχές που θέλει να ακολουθήσει 

3) να φτιάχνει ή να ελέγχει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Π.Σ. 

4) να βοηθάει και να συμβουλεύει τους γονείς σε θέματα που τους προβληματίζουν, στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. 

Πιστεύω πως ο χαρακτήρας, η προσωπικότητα και οι γενικές επιλογές ζωής ενός ιδιοκτήτη/υπεύθυνου, χαρακτηρίζουν έναν Π.Σ. Όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε επιχείρηση. Ένας ιδιοκτήτης οικολόγος, θα δώσει στον Π.Σ. ένα πιο οικολογικό χρώμα. ΄Ενας ιδιοκτήτης "φιγουρατζής" θα έχει προφανώς έναν Π.Σ. που θα είναι πολύ εντυπωσιακός. Ένας ιδιοκτήτης απλός και λιτός, θα έχει τον αντίστοιχο Π.Σ. Ένας ιδιοκτήτης που αγαπάει τον αθλητισμό, θα έχει δώσει βάση στις αθλητικές δραστηριότητες που μπορεί να προσφέρει στα παιδιά. 

Προσοχή: Δεν λέω ποιο στυλ ιδιοκτήτη είναι καλό - σας λέω ποιο στυλ ιδιοκτήτη ταιριάζει ΣΕ ΕΣΑΣ. Θα περάσει πολύ καιρό το παιδί σας (και εσείς!) μαζί του και είναι σημαντικό να σας ταιριάζει σαν στυλ και ιδεολογία...(πιστέψτε με, έχω περάσει δύσκολες χρονιές με μητέρες που δεν ταίριαζε το στυλ μας... Το ίδιο, είμαι σίγουρη, πως ένιωθαν κι αυτές.)

(Δεν σας κρύβω πως χάρηκα ιδιαίτερα όταν μία μαμά που έγραψε φέτος το παιδί της στον δικό μου σχολείο με ενημέρωσε πως "με googlάρισε" και έψαξε τις σπουδές μου, το blog μου, το στυλ μου και γενικά ό,τι με αφορά... Γιατί έτσι ξέρω πως έκανε μια συνειδητή επιλογή να επιλέξει εμένα και τους συνεργάτες μου για να εμπιστευτεί το παιδί της και δεν θα βρεθεί προ εκπλήξεων...)

Στη συνέχεια θα έριχνα μια ματιά στις νηπιαγωγούς. Αν είναι χαρούμενες. Αν είναι γελαστές. Πώς μιλάνε στα παιδιά. Πώς απασχολούν τα παιδιά. Πώς θα χαιρετούσαν εμένα που ήρθα για επίσκεψη. 

Μικρό μυστικό 1: Ευχαριστημένες (από τον εργοδότη) και με θετική διάθεση (από τη φύση τους) νηπιαγωγοί, συνήθως κάνουν καλά τη δουλειά τους. Οπότε, αν η γενική εικόνα των νηπιαγωγών είναι πως είναι ευχαριστημένες, θα λειτουργούσε θετικά για μένα. Δυσαρεστημένες νηπιαγωγοί είναι κακές υπάλληλοι (όπως άλλωστε γίνεται σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους). 

Επίσης, θα κοίταγα την αναλογία των νηπιαγωγών ηλικιακά. Μόνο μικρές σε ηλικία νηπιαγωγοί, μπορεί να έχουν πολλές ιδέες και κέφι για δουλειά, αλλά ίσως είναι άπειρες. Μόνο μεγάλες νηπιαγωγοί, σίγουρα είναι έμπειρες, αλλά ενδέχεται να είναι "κουρασμένες". Θα ζήταγα μια καλή μίξη των δύο, για να έχω τα καλά και των δύο... Επίσης είναι καλό μία ή δύο από τις νηπιαγωγούς να είναι οι ίδιες μαμάδες... Δεν ξέρετε πόσα πράγματα "πιάνει" διαφορετικά το μάτι σου όταν είσαι μαμά-νηπιαγωγός από όταν είσαι σκέτη νηπιαγωγός... (ήμουν σκέτη "νηπιαγωγός" για 24 χρόνια και είμαι "μαμά-νηπιαγωγός" για 2 χρόνια: καμμία σχέση!!!!)

Μικρό μυστικό 2: Δεν θα κόλλαγα τόσο στο "ποια θα είναι η νηπιαγωγός του δικού μου παιδιού". Γιατί συμβαίνει πολλές φορές, όσο και αν θέλει ένας ιδιοκτήτης να κρατάει σταθερό το προσωπικό του Π.Σ., μια νηπιαγωγός να αλλάξει τμήμα μετά τις καλοκαιρινές διακοπές ή και να φύγει από τη δουλειά, για διάφορους λόγους. Αν όμως έχετε εμπιστοσύνη στον ιδιοκτήτη του Π.Σ. και έχετε πάρει και μια εικόνα "ευχαριστημένων νηπιαγωγών", είναι σίγουρο πως μια αντίστοιχη νηπιαγωγός θα αντικαταστήσει αυτή που έφυγε.

Υπάρχουν πολλοί άλλοι που έρχονται σε επαφή με τα παιδιά σε έναν Π.Σ.: η μαγείρισσα, η καθαρίστρια, οι οδηγοί, καθητητές μουσικής, χορού, αγγλικών, θεατρικού παιχνιδιού... Κάντε και γι' αυτούς μία ερώτηση... Δεν βλάπτει...

Και μια και ανέφερα τη μαγείρισσα ... αν το παιδάκι σας πρόκειται να τρώει φαγητό στον Π.Σ. ρωτήστε πού μαγειρεύεται και με τι πρώτες ύλες. Σαν το φαγάκι της μαμάς δεν υπάρχει, αλλά να ξέρετε πως είναι καλό τα παιδιά να τρώνε στο σχολείο μαζί με τους φίλους τους. Είναι μέρος της εκπαίδευσης, μαθαίνουν και καλούς τρόπους στο τραπέζι και να δοκιμάζουν και φαγητά, που μπορεί να μην δοκίμαζαν ποτέ μαγειρεμένα από τα δικά σας χεράκια...

Θα ήθελα επίσης να ξέρω, αν επισκέπτεται γιατρός τον Π.Σ., πώς χειρίζεται ο σταθμός περιπτώσεις τραυματισμών (που λυπάμαι που θα σας στενοχωρήσω, αλλά είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ να στείλετε το παιδί σας στον Παιδικό Σταθμό και να ΜΗΝ χτυπήσει κάποια στιγμή, είτε από μόνο του είτε από κάποιο άλλο παιδάκι...), πώς αντιμετωπίζει ο Π.Σ. τα άρρωστα παιδιά και αν δέχεται άρρωστα παιδιά. Ξέρω πως δεν είναι ευχάριστο για όσες μαμάδες δεν έχουν πού να αφήσουν το άρρωστο παιδάκι τους, αλλά ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ άρρωστα παιδιά να πηγαίνουν στον Π.Σ. Κολλάνε όλα τα υπόλοιπα παιδάκια και ο φαύλος κύκλος δεν τελειώνει ποτέ... Εγώ είμαι απόλυτη σε αυτό το θέμα και το δηλώνω από την αρχή προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. 

Θα με ανακούφιζε να ξέρω πως υπάρχει ψυχολόγος και με ποιον τρόπο συνεργάζεται με τον Π.Σ. Επίσης, αν υπάρχει λογοθεραπευτής. Οποιαδήποτε δυσκολία έχει το παιδί μου (είτε στο συναισθηματικό τομέα είτε στο γνωστικό είτε στο γλωσσικό είτε σε όποιον πιθανό τομέα) θα ήθελα να ξέρω πως θα αντιμετωπιστεί με τον κατάλληλο τρόπο, από τους ειδικούς. Και σίγουρα θα ήθελα να ξέρω πως θα μου πουν την αλήθεια για το όποιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και πως δεν θα μου "χαϊδέψουν τα αυτιά".

Πώς ενημερώνονται οι γονείς για το πώς περνάει το παιδί την ημέρα του στον Π.Σ. Υπάρχει βιβλίο ενημέρωσης, κάθε πότε γίνονται συγκεντρώσεις γονέων κτλ. Μπορείτε όποτε θέλετε να μιλάτε με την νηπιαγωγό, υπεύθυνη, διευθύντρια; 

Πώς αντιμετωπίζει τα θέματα πειθαρχίας; Αν είστε μιας "χαλαρής" θεωρίας θα ζοριστείτε τόσο εσείς όσο και το παιδί σας σε ένα σχολείο οριοθετημένο. Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα. Γονείς που αγαπούν τα όρια, θα ξαφνιαστούν δυσάρεστα σε ένα πολύ φιλελεύθερο Π.Σ.

Επίσης δεν θα ξέχναγα να ρωτήσω για την προσαρμογή του παιδιού στον Π.Σ. Ποια πολιτική ακολουθείται; Επιτρέπεται στη μαμά να μένει με το παιδί τις πρώτες μέρες ή το αφήνει και φεύγει; Η δική μου άποψη είναι πως η μητέρα πρέπει να κάνει σταδιακό αποχωρισμό από το παιδί της - κάνει και τους δύο να νιώθουν καλύτερα και ασφαλείς. Αλλά δεν είναι πάντα αυτή η πολιτική που ακολουθείται από όλους τους Π.Σ. Ρωτήστε, για να μην βρεθείτε να κλαίτε έξω από τα κάγκελα του κήπου, ενώ το παιδάκι σας κλαίει γοερά μέσα στον κήπο ...

Και τέλος ... οι γιορτές. Παίρνουν μέρος τα παιδιά στις γιορτές; Οι γιορτές είναι μια καλή ευκαιρία για τα παιδιά να δουλέψουν για ένα κοινό στόχο, με όποιο τρόπο μπορεί το καθένα. ΄Οπως τα παιδιά στη καθημερινή τους ζωή ΔΕΝ έχουν τις ίδιες δυνατότητες και τα ίδια ταλέντα, με τον ίδιο τρόπο συμβάλλουν και σε μία σχολική γιορτή. Τόσο απλά. Άλλος θα χορέψει πιο καλά, άλλος θα πει το ποίημά του πιο καλά. Και ο κάθε γονιός θα χαρεί με ό,τι κάνει καλά το παιδί του και θα δει αν υπάρχει τρόπος να βελτιώσει, όποιον τομέα υστερεί το παιδί του. Επομένως, θα ζήταγα να ενημερωθώ για το ποιες ηλικίες παιδιών παίρνουν μέρος στις γιορτές του σχολείου (στο δικό μου Π.Σ., προτιμώ τα παιδιά να έχουν κλείσει τα 3 χρόνια, πριν πάρουν ενεργά μέρος σε γιορτή...) και σε ποιες γιορτές επιτρέπεται να έρχονται οι γονείς να τα βλέπουν. 

Αυτά τα λίγα... Από μία μαμά-νηπιαγωγό... Εσείς, ό,τι μαμά και να είστε, ψάξτε καλά και εμπιστευτείτε το "ένστικτο της μάνας" για να βρείτε σε ποιο Π.Σ. θα νιώσετε πως το παιδάκι σας θα είναι καλά... Στο ένστικτο της μάνας έχω μεγάλη εμπιστοσύνη...Να του έχετε κι εσείς!

ΚΑΛΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ σε όλα τα παιδιά και όλες τις μανούλες!!!!












Παρασκευή 26 Ιουλίου 2013

Καλό καλοκαίρι Μαμά...(και Μπαμπά!)

Σήμερα είναι η τελευταία μέρα της φετινής σχολικής χρονιάς.

Μιας χρονιάς που για μένα προσωπικά ήταν εξαιρετικά δύσκολη.
Μια χρονιά, που έχασα τη δική μου μαμά και που άρχισα να νιώθω, κάθε μέρα και περισσότερο, τι σημαίνει να είσαι η ίδια μαμά, μέσα από την κοινή μου ζωή με την κορούλα μου...

Με όλες τις δυσκολίες της καθημερινότητας και όλες τις ενοχές που κουβαλάς, για το αν κάνεις καλά αυτό που κάνεις και αν το συνδυάζεις με σωστό τρόπο, μαζί με όοοοολα τα άλλα που κάνεις  στη ζωή σου...

Σήμερα το πρωί λοιπόν, άρχισα να διαβάζω στην Έρικα το βιβλίο με τίτλο "Το βιβλίο της μαμάς" του Τοντ Παρ, εκδόσεις Μεταίχμιο, που της αγόρασα, μεταξύ πολλών άλλων, για να τα διαβάζουμε παρέα στις διακοπές, που ξεκινάνε αύριο... (ζήτωωωω!!!)


Ένα βιβλίο που μου τράβηξε την προσοχή με το που το είδα στο βιβλιοπωλείο και που το λάτρεψα μόλις το άνοιξα και του έριξα την πρώτη ματιά, γιατί όπως λέει μέσα: 

Είναι ένα βιβλίο 
"αφιερωμένο σε όλες τις διαφορετικές μαμάδες του κόσμου,
που δουλεύουμε σκληρά κάθε μέρα
για να ομορφύνουμε τη ζωή 
με την άνευ όρων αγάπη και υποστήριξή μας"...

   

Και μου άρεσε τόοοοοοσο πολύ! Και αποφάσισα πως ο καλύτερος τρόπος για να σας αποχαιρετίσω για τις καλοκαιρινές διακοπές, είναι να μοιραστώ μαζί σας μερικές εικόνες από αυτό το βιβλίο...

Γιατί λέει τόσες μικρές αλήθειες μέσα! Για το πόσο διαφορετικές είμαστε οι μαμάδες μεταξύ μας....αλλά και πόσο ίδιες...

Πως άλλες οδηγούμε αυτοκίνητο

... και άλλες μοτοσικλέτα....


                                                             Άλλες φοράμε τζιν ...

















 κι άλλες τα καλά μας....

Σε άλλες αρέσει ο χορός και σε άλλες το κολύμπι...

Άλλες δουλεύουμε στο σπίτι .....


                                              και άλλες σε μεγάλα κτίρια....



Άλλες τους τραγουδάμε τραγούδια

                                                                                                       άλλες τους διαβάζουμε παραμύθια....


κι άλλες τους μαθαίνουμε να ζωγραφίζουν...

Άλλες πετάμε αεροπλάνα ...

και άλλες μπαλόνια...

Σε άλλες αρέσει να μαγειρεύουμε ...


Και σε άλλες αρέσει να παραγγέλνουμε πίτσα ...

Όλες μας όμως προσέχουμε τα βλαστάρια μας την ώρα που κοιμούνται... 


πίσω από τη μισάνοιχτη πόρτα...



Όλες τα αγαπάμε και τα φιλάμε...

                                                                                              και όλες τα αγκαλιάζουμε...
Σε όλες μας αρέσει ...

να διασκεδάζουμε μαζί τους! 



και πιο πολύ από όλα 

 όλες μας θέλουμε να είναι ευτυχισμένα, χαρούμενα , γελαστά, "πολύχρωμα" 
και να είναι ο εαυτός τους....

Σε όλες αυτές τις υπέροχες , τόσο διαφορετικές και τόσο ίδιες μαμάδες 

(και τους μπαμπάδες, που δεν αναφέρονται σε αυτό το βιβλίο, αλλά που τους αγαπάμε και αναγνωρίζουμε εξίσου τον τρόπο που συμβάλλουν στην καθημερινότητα των παιδιών μας...) 

που έχουμε τόσα κοινά να μας ενώνουν και τόσες διαφορές που μας κάνουν ξεχωριστές

και 

σε όσες από αυτές τις καταπληκτικές μαμάδες (και μπαμπάδες) εμπιστεύτηκαν σε μένα και τους συνεργάτες μου τα παιδάκια τους αυτή τη σχολική χρονιά

Θέλω να ευχηθώ 
"Καλό Καλοκαίρι" , "Καλές διακοπές" 

και 

"Καλή δύναμη στο δύσκολο, αλλά και τόσο ξεχωριστό  έργο μας να είμαστε γονείς
με όποιον ξεχωριστό τρόπο μπορεί η καθεμιά μας"


Μεγάλη αγκαλιά σε όλους!

Νατάσσα και όλοι οι συνεργάτες του Natasha's Wonderland/babyland


Κυριακή 21 Ιουλίου 2013

Λέτε τους γλυκόλογα...


Ήθελα από πολύ καιρό να γράψω για αυτό το θέμα.  Ίσως και από την πρώτη μέρα που γεννήθηκε η Έρικα (που δεν είχα αρχίσει καν να γράφω στο blog...).  Το ένιωθα όμως τόσο έντονα,  πως πρέπει να γράψω κάτι γι' αυτό,  που ήταν αναπόφευκτο να γίνει κάποια στιγμή.   

΄Ωσπου έπεσα επάνω σε αυτή την ανάρτηση. Που δείχνει πόσο πιο μεγάλος γίνεται ο εγκέφαλος του παιδιού, όταν του μιλάνε γλυκά και το αγαπάνε.  Και είπα μέσα "ναι, ήρθε η στιγμή..."

Μέσα στα πολλά χρόνια ψυχοθεραπείας που έχω κάνει, έχει χαραχτεί στο μυαλό και την ψυχή μου περισσότερο από όλες τις εμπειρίες που είχα, ένας κύκλος συνεδριών που λεγόταν "το μέσα παιδί".  Δεν θέλω και δεν μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες για το τι ήταν το σύνολο των συνεδριών.  Θέλω μόνο να σταθώ στην εμπειρία που έκανε εμένα προσωπικά να νιώσω σε όλο της το μεγαλείο πόσο σημαντικό είναι να ακούς "γλυκόλογα" από τη μαμά (και τον μπαμπά) στους πρώτους μήνες, τα πρώτα χρόνια της ζωής σου και πόσο σε "σημαδεύουν" αυτά τα γλυκόλογα.

Η εμπειρία μου είχε ως εξής:
Είχα καθίσει στη μέση του κύκλου της ομάδας ψυχοθεραπείας, έκλεισα τα μάτια μου,  πήρα βαθειά αναπνοή, αφέθηκα ελεύθερη και η ομάδα γύρω μου άρχισε να μου διαβάζει "φράσεις-κλειδιά" που πρέπει να ακούσει ένα μωρό όταν έρθει για πρώτη φορά στον κόσμο.  

Ξαφνικά, ήμουν στη μέση ενός κύκλου, με μάτια κλειστά, και άκουγα να περιτριγυρίζομαι από ανάμεικτες γυναικείες και ανδρικές φωνές που μου έλεγαν τις φράσεις:

"Είσαι ένα υπέροχο μωρό μικρή Νατάσσα!"
"Καλωσόρισες στη ζωή μου μικρή Νατάσσα!"
"Σε περίμενα! Είμαι τόσο χαρούμενος που ήρθες στη ζωή μου!"
"Είσαι το καλύτερο δώρο, που μπορούσε να μου στείλει ο Θεός"
"Σε αγαπάω μικρή Νατάσσα!"
"Σε είχα ζητήσει όπως ακριβώς είσαι μικρή Νατάσσα!  Δεν χρειάζεται να αλλάξεις τίποτα για να σε αγαπάω"
"Πόσο τυχερή είμαι που σε έχω"
"Θα είμαι πάντα εδώ για σένα"
"Δεν θα σε αφήσω ποτέ"
"Η μαμά και ο μπαμπάς πάντα θα σε προσέχουν, θα σε αγαπούν και θα νοιάζονται για σένα, ό,τι κι αν γίνει"

Ήταν σαν ένας τρελός χορός από γλυκόλογα που γύριζαν γύρω μου ασταμάτητα. Πολλές φορές τύχαινε να διαβάζουν την ίδια φράση "Είσαι ένα υπέροχο μωρό.  Σε αγαπάω", "Είσαι ένα υπέροχο μωρό. Σε αγαπάω.", "Είσαι ένα υπέροχο μωρό.  Σε αγαπάω" , "Είσαι όπως ακριβώς σε είχα ζητήσει. Μην αλλάξεις τίποτα για να σε αγαπάω." , "Είσαι ένα υπέροχο μωρό.  Σε αγαπάω", "Μην αλλάξεις τίποτα"... και δεν με πείραζε καθόλου.  Αντίθετα, η συνεχής επανάληψη, με έκανε να νιώθω ακόμη πιο όμορφα. Ακόμη πιο γλυκά. Ακόμα πιο καλοδεχούμενη...

Βάλτε λίγο τον εαυτό σας στη θέση μου.  
Κλείστε τα μάτια και προσπαθείστε να ακούτε αυτές τις φράσεις... Να "χορεύουν" γύρω από το κεφάλι σας και μέσα στα αυτιά σας αυτές οι φράσεις, που είμαι σίγουρη πως οι περισσότεροι από εμάς δεν τις ακούσαμε, όταν έπρεπε να τις ακούσουμε.

Δεν μπορώ να περιγράψω το πόσο είχα κλάψει σ΄αυτή τη διαδικασία... 
Νομίζω πως δεν είχα ακούσει ποτέ, καμμία από αυτές τις φράσεις στα πρώτα χρόνια της ζωής μου...  (Δεν το λέω για να κατηγορήσω τη μαμά μου ή τον μπαμπά μου.  Το έχω περάσει αυτό το στάδιο...).  Απλά ένιωθα πόσο υπέροχο είναι να ακούς τέτοια λόγια, να σου έρχονται από παντού γύρω σου.  Κι εμένα μου ερχόντουσαν από άγνωστες ανδρικές και γυναικείες φωνές.  Το φαντάζεστε να τα ακούς από την ίδια σου τη μαμά και τον μπαμπά;

Νομίζω πως όλοι μας λίγο ή πολύ το θεωρούμε αυτονόητο πως "αγαπάμε το μωρό μας", "πως ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να μας τύχει" κτλ., κτλ.  ΤΟΥ ΤΟ ΛΕΜΕ ΟΜΩΣ ΠΟΤΕ;

Έχοντας βιώσει αυτή την εμπειρία, είχα αποφασίσει να το κάνω άμεσα πράξη, μόλις κάνω το δικό μου παιδί.  

Έτσι λοιπόν, με το πήρα το Ερικάκι μου στην αγκαλιά μου, άρχισα να του ψιθυρίζω αυτά τα γλυκόλογα.  Πόσο χαρούμενη ήμουν που ήρθε στη ζωή μου, πόσο την είχα ζητήσει από το Θεό, πόσο όμορφο μωρό ήταν, πως θα είμαι πάντα κοντά της, πως ο μπαμπάς της κι εγώ θα την προσέχουμε και θα την αγαπάμε πάντα, πως την θέλω όπως ακριβώς είναι, πως θα την αγαπώ ό,τι κι αν γίνει, πως, πως,  πως....

Και το Ερικάκι μου άκουγε... 
Από την πρώτη μέρα της ζωής της και κάθε φορά που την κρατάω στην αγκαλιά μου και της λέω αυτά τα λόγια (που είναι πλέον σαν ένα μικρό τελετουργικό για μας - το κάνουμε σχεδόν πάντα, όταν κάνουμε την τελευταία μας αγκαλιά πριν το βραδυνό ύπνο...), την ώρα που της ψιθυρίζω γλυκόλογα, την ώρα αυτή το μωρό μου κάθεται ακίνητο, ήσυχο, ασφαλές στην αγκαλιά μου, δεν με κοιτάει ποτέ στα μάτια, αλλά γυρίζει πάντα λίγο πλάγια το κεφαλάκι της για να είναι το αυτάκι της κοντά στο στόμα μου και τα ματάκια της κάνουν μια πολύ χαρακτηριστική κίνηση και με κοιτάνε πλαγίως... Σα να μου λέει: "Λέγε κι άλλα εσύ, σε ακούω κι ας μη σε κοιτάω..." Και το ξέρω πως με ακούει... και πως μέσα της γαληνεύει... όπως γαλήνευα κι εγώ όταν τα άκουγα, έστω και από αγνώστους, έστω και σε μεγάλη ηλικία...

Γι' αυτό σας λέω... Λέτε τους γλυκόλογα.... Τα ακούνε, τα έχουνε τόσο ανάγκη και θα κάνουν τόοοσο μεγάλη διαφορά στην ενήλικη ζωή τους, το ότι θα τα έχουν ακούσει..

(Τελειώνοντας, ήθελα να σας παρακαλέσω να ρίξετε μια ματιά σ' αυτό το video.  Είναι τόσο κοντά σ' αυτά που γράφω....)

Σας αφήνω με μια μεγάλη αγκαλιά...

Σάββατο 13 Ιουλίου 2013

Η καλύτερη παρέα στο "κρεβάτι του πόνου" ....


Χθες γύρισα από τη δουλειά σε κακά χάλια. Τρομερά κουρασμένη και με τρομερό πονόλαιμο.   Και με το μαλλί "λάχανο-κομμωτηρίου", μια και είχαμε κανονίσει να φύγουμε για τριήμερο να πάμε σε ένα γάμο στη Λίμνη Ευβοίας. Το περίμενα με μεγάλη ανυπομονησία για να ξεφύγω λίγο και να ξεκουραστώ....

Με την κατάσταση στην οποία ήμουν όμως, ήταν αδύνατο να ξεκινήσω για ταξίδι. Είπα στον καλό μου: "Θα κοιμηθώ λίγο και ξεκινάμε αργότερα. Τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτα..."

'Οπως προφανώς υποψιάζεστε, μετά τον ύπνο, ήμουν ακόμη χειρότερα.  Με πρησμένους αδένες, τρομερή αδυναμία, πόνο σε όλο μου το σώμα και δέκατα.

Περιττό να πω πως χάσαμε το γάμο....και πως από χθες είμαι στο "κρεβάτι του πόνου", με αντιβίωση, panadol extra κάθε 4ωρο και (φυσικά!) πάντα με το μαλλί λάχανο-κομμωτήριου.

Το σημαντικό όμως της ιστορίας είναι το εξής:

Το τρομερό παιδί μου, όταν είμαι στα καλά μου και έρχομαι κουρασμένη από τη δουλειά, και πέφτω λίγο να ξαπλώσω για να ξεκουραστώ, με ψιλοαγνοεί και προτιμά να πάει να παίξει με την κοπέλα που μας βοηθάει στο σπίτι, μέχρι να σηκωθώ και να ασχοληθώ μαζί της.

Χθες ειδικά, που είπα στην κοπέλα "κράτησέ την μακριά, μήπως είναι κολλητικό και το αρρωστήσω το παιδί", ΛΥΣΣΑΞΕ!  Ήθελε να κάτσει στην αγκαλιά μου στο κρεβάτι και ούρλιαζε, όταν προσπαθούσε να την πάρει.... Αφού κάναμε μία δύο προσπάθειες, πήρα απόφαση, αυτό που ξέρω τόσο καλά, το διατυμπανίζω παντού, αλλά κάποιες φορές τείνω να ξεχνάω:

Το ένστικτο των παιδιών είναι ΠΑΝΤΑ αλάνθαστο... Ό,τι και να τους λες, ό,τι και να τους κάνεις, αυτά ξέρουν ΠΑΝΤΑ την αλήθεια.  Το παιδί μου είχε καταλάβει πως η μαμά είναι άρρωστη... Το παιδί ήξερε πως δεν είμαι απλά κουρασμένη, όπως κάθε μέρα...Και ήθελε να μου κρατήσει παρεούλα... 

Και πραγματικά, είναι η πιο καλή παρέα που είχα ποτέ μου σε αρρώστεια... (πράγμα που δεν το είχα φανταστεί, ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα...)

Και χθες και σήμερα, λοιπόν, το Ερικάκι έχει στρατοπεδεύσει στο κρεβάτι μου.  Και είναι απίστευτα φρόνιμο.  Κάθεται ήσυχα, ήσυχα κοντά μου, μου γελάει και βρίσκει χίλιους τρόπους να περνάει καλά, απλά με το να κάθεται κοντά μου.... Προσπαθεί να ανέβει στο κρεβάτι μου σκαρφαλώνοντας (το είχα κάνει ψηλό, την εποχή που πίστευα πως δεν θα κάνω ποτέ παιδιά και πως θα έχω μόνο σκυλιά...), κάθεται για λίγο επάνω μου και αμέσως μετά δίπλα μου.

Η Έρικα σε στάση ανάβασης στο κρεβάτι μου... (με θερμόμετρο σε απόσταση αναπνοής, πάντα)
Έχει βάλει το θερμόμετρο στη μασχάλη της τουλάχιστον 100 φορές.  Σηκώνει το χεράκι της,  κατεβάζει το λαιμό από την μπλούζα της και προσπαθεί να βάλει το θερμόμετρο στη μασχάλη (για ένα μωρό 20 μηνών δεν είναι και τόσο αυτονόητη αυτή η κίνηση, ξέρετε...)

Επιχείρηση θερμόμετρο 1
Επιχείρηση θερμόμετρο 2

Το κοιτάει με προσοχή, περιμένει να κάνει μπιπ-μπιπ και άντε πάλι από την αρχή...  Δεν είχα φανταστεί ποτέ πως ένα θερμόμετρο θα μπορούσε να κρατήσει ένα μωρό απασχολημένο για τόσες ώρες... (τύφλα να έχει η δημιουργική απασχόληση...)





Στο τέλος αρχίζει να δοκιμάζει και άλλα σημεία του σώματός της, όπως στα δαχτυλάκια του ποδιού της... 
                    
Το είχατε σκεφτεί ποτέ να βάλετε το θερμόμετρο στα δάχτυλα του ποδιού σας;;;
Μου φέρνει και δύο από τα αγαπημένα της βιβλία, τα βάζει επάνω στο κρεβάτι και με κοιτάζει με νόημα... Άρρωστη, ξε-άρρωστη, όταν σε κοιτάει το παιδί σου με τέτοιο τρόπο, τα διαβάζεις τα βιβλία (τουλάχιστον 10 φορές, γιατί μετά σταμάτησα το μέτρημα ).  Και το εντυπωσιακό είναι πως δεν με κουράζει η όλη διαδικασία - αντίθετα με ξεκουράζει ....

Επίσης, με ακολουθεί στις μικρές "γουρουνιές" που κάνω στο κρεβάτι του πόνου... 

Τρώω σούπα, απαιτεί να φάει κι αυτή. 

Τρώω κρεμούλα (ξέρετε, αυτή του Βάρσου, που είναι σα σπιτική και που τρώω πάντα όταν είμαι άρρωστη, γιατί μου θυμίζει τη γιαγιά μου και τη μαμά μου, που πάντα μου έδιναν "μία κρεμούλα" όταν ήμουν άρρωστη), μου αρπάζει το κουτάλι από το χέρι και το βάζει χωρίς  καμμία απολύτως ενοχή μέσα στην κρέμα μου... 

Τρώω λίγο ψωμί με βούτυρο, χώνει το δαχτυλάκι της μέσα στο βούτυρο και με κοιτάει και πάλι με νόημα: "Βάλε λίγο βούτυρο στο ψωμάκι καλέ μαμά!!! Πώς θα σου κάνω παρέα ΚΑΙ στο φαγητό;)

Ξέρω πως έχω ρισκάρει να κάνω το παιδί μου να αρρωστήσει.
Ξέρω πως πολλοί θα πουν "τι κακούργα μάνα είναι αυτή".

Ξέρω όμως επίσης, πως ήταν ΑΔΥΝΑΤΟ να κρατήσω το παιδί μου μακριά μου αυτές τις δύο μέρες.  Και ξέρω επίσης πως δύο από τις καλύτερες μέρες της ζωής μου, όπου πέρασα "ποιοτικό χρόνο" με το παιδί μου, ίσως με πιο ωραίο, ζεστό και τρυφερό τρόπο,  απ΄ό,τι τις ημέρες που είμαι καλά..

Σ΄ευχαριστώ πολύ πολύ Ερικάκι μου... Έκανες στη μαμά το καλύτερο δώρο... Και, ΑΝ σε κόλλησα (που πραγματικά απεύχομαι) θα είμαι, όπως πάντα, κι εγώ δίπλα σου... Να παίζω με το θερμόμετρο ....


Πέμπτη 4 Ιουλίου 2013

"Κι όμως είμαι ακόμη εδώ... Κι αυτό το καλοκαίρι..."

Χαθήκαμε έτσι;

Σήμερα το πρωί βρήκα μία ειδοποίηση από τη σελίδα μου στο facebook, που έλεγε: "Μαμά (Νηπιαγωγός) με όρια: What's new? Why not write a new post?"

Είπα μέσα μου "ακόμα και το facebook με κράζει" που εγκατέλειψα τα πάντα τον τελευταίο καιρό...

'Οσοι έχουν την χαρά (ή την ατυχία) να με έχουν φίλη στο facebook, παρατήρησαν πως τους δύο τελευταίους μήνες "καταρρέω".  Όλο το Μάιο και τον Ιούνιο.

Είχα αρχίσει με μια λακωνική ανάρτηση του τύπου "αρχίζει το δίμηνο των παθών" και μέσα σ' αυτό το δίμηνο οι αναρτήσεις μου έπαιζαν μεταξύ "είμαι πτώμα", "έχω τρελλούς πονοκεφάλους", "πόσους καφέδες να πιω για να αντέξω" και άλλα τέτοια γραφικά.  Τελειώνοντας ο Ιούνιος έκανα βαρυσήμαντη δήλωση "τέλος η γκρίνια, ευχαριστώ που με ανεχτήκατε"... και ζήτησα ταπεινά συγνώμη για την ταλαιπωρία που υπέβαλα τους φίλους μου. (Όχι πως μέσα μου έχω σταματήσει τελείως να νιώθω τη διάθεση για γκρίνια, αλλά η δήλωση αυτή με πίεσε λίγο να μην την μοιράζομαι με τον υπόλοιπο κόσμο, τουλάχιστον...)

Η δουλειά που έχουμε όσοι δουλεύουμε σε σχολεία τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, που ετοιμάζουμε καλοκαιρινές γιορτές, κλείνουμε τη μία χρονιά και προετοιμάζουμε την άλλη με εγγραφές και προγράμματα είναι μια τρομερά πονεμένη ιστορία που ξέρω, πως μόνο οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί μπορούν πραγματικά να με συμπονέσουν και να την κατανοήσουν.  Ο υπόλοιπος κόσμος απλά θα κουνήσει το κεφάλι και θα πει: "Καλά μωρέ, πώς κάνεις έτσι; Όλοι ζοριζόμαστε στη δουλειά μας." Όπως και να έχει, επιβεβαιώνω, πως πρόκειται για μια ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΠΕΡΙΟΔΟ για τους απανταχού εκπαιδευτικούς, την οποία πέρασα για άλλη μία χρονιά, όπως κάνω τα τελευταία 19 χρόνια και με ζόρισε ιδιαίτερα...

Αυτό που σκέφτομαι, πως με στενοχωρεί τελικά περισσότερο, είναι πώς γίνεται και αφήνουμε τη δουλειά μας να μας "ρουφάει" τόσο και να παραμελούμε τον εαυτό μας και την οικογένειά μας.... Εγώ τουλάχιστον αυτό κάνω... 

Όλο αυτό τον καιρό, ξεκίνησα μερικές φορές, έγραψα κάποιες αναρτήσεις, δεν κατάφερα να τις ολοκληρώσω ποτέ, έμειναν ημιτελείς στα "πρόχειρα"... (θέλω να ελπίζω πως κάποτε θα αποκτήσω πάλι την πνευματική διαύγεια για να τις τελειώσω, πιστεύω πως κάποιες από αυτές ήταν αρκετά ενδιαφέρουσες...)

Κι όλο μου ερχόντουσαν σκέψεις και ιδέες και προβληματισμοί και έλεγα μέσα μου "αχ, αυτό πρέπει να το γράψω", αλλά δεν προλάβαινα ποτέ.  Και διάβαζα τα άλλα blogs, που άρχισαν να γράφουν για θάλασσες, καλοκαιρινές διακοπές, κλείσιμο σχολείων και άρχισε να με πιάνει πανικός.... Θεέ μου, η ζωή συνεχίζεται, ο καιρός περνάει κι εγώ παιδεύομαι με άλλα πράγματα και χάνω την καθημερινότητα...

(Ανοίγω παρένθεση:
Σ' αυτό το σημείο, θέλω να αναφέρω πόσο ψυχοθεραπευτικά λειτουργεί το blog. Σε πολλές από τις αναρτήσεις που δεν δημοσίευσα ποτέ, έγραφα τον πόνο μου και μόνο που έκανα αυτό ο μισός πόνος έφευγε... Δεν είχε σημασία η δημοσίευση... σημασία είχε που το έγραφα και το έβγαζα από μέσα μου... Αυτό για όσους σκέφτονται αν αξίζει τον κόπο να γράφουν σε blog...
Κλείνω την παρένθεση.)

Το ίδιο έκανα με όλα τα άλλα πράγματα, που μου δίνουν μικρές ή μεγάλες χαρές στην καθημερινότητά μου. Παράτησα τα πάντα (περπάτημα με τις φίλες μου, zumba, πλέξιμο, καφέ με κάποια φίλη μου, παιχνίδια με την κόρη μου, ήρεμες στιγμές με το σύντροφό μου, εξόδους με φίλους και ένα σωρό άλλα που έκανα, όσο μπορούσα, στον ελεύθερο χρόνο μου, με σκοπό να με κρατάνε σε μία ισορροπία) και ασχολήθηκα μόνο με αυτά που με πίεζαν να τα διεκπεραιώσω.

Σήμερα λοιπόν είπα να κάτσω να γράψω, για να πω απλά πως "Κι όμως είμαι ακόμη εδώ... Κι αυτό το καλοκαίρι..."

'Ηθελα απλά να αρχίσω ξανά από κάπου και να συνεχίσω να κάνω ένα ένα τα πράγματα που σταμάτησα να κάνω λόγω της τρελής δουλειάς που είχα αυτή την περίοδο.

Θέλω λοιπόν να δεσμευτώ δημόσια με αυτή την ανάρτηση, πως θα αρχίσω πάλι να φροντίζω τον εαυτό μου, όπως οφείλουμε όλοι να κάνουμε...

Μόνο αυτό... Πως θα αρχίσω ξανά να ασχολούμαι με τη Νατάσσα και όσους και όσα την κάνουν μια χαρούμενη μαμά, σύντροφο, φίλη και θα όχι μια τρελαμένη επιχειρηματία, διευθύντρια, νηπιαγωγό...

Και ναι...Σας καλώ να πατήσετε το link και να τραγουδήσουμε μαζί:
                                    "Κι όμως είμαι ακόμη εδώ... Κι αυτό το καλοκαίρι..."


Παρασκευή 24 Μαΐου 2013

"Γυναικεία επιχειρηματικότητα"... win some, lose some...

Προχθές, παραβρέθηκα στην εκδήλωση "Κύκλοι Ζωής: Η επιχειρηματικότητα στη ζωή των γυναικών" που διοργανώθηκε από το τo ALBA Hub for Enterprise and Development και το δίκτυο "Women on top", του οποίου είμαι μέλος, χάρη στην γλυκύτατη και εξαιρετικά δραστήρια Στέλλα Κάσδαγλη.

Εκεί, πέρασα δύο πολύ ενδιαφέρουσες ώρες, ακούγοντας τέσσερις γυναίκες επιχειρηματίες, επιτυχημένες στον τομέα τους, να εκθέτουν τις προσωπικές τους ιστορίες για το πώς έγιναν επιχειρηματίες, ποιες δυσκολίες αντιμετώπισαν, πώς διαχειρίζονται το χρόνο τους μεταξύ δουλειάς και οικογένειας, πώς συνδύασαν εγκυμοσύνη και δουλειά, single motherhood και δουλειά, πώς αναθεώρησαν τη στάση τους απέναντι στη ζωή, όταν ήρθαν αντιμέτωπες με σοβαρή ασθένεια, ποια ήταν η "κρίσιμη καμπή" που τις έκανε να κάνουν στροφή στην καριέρα τους και πολλά άλλα.

΄Ολη την ώρα που άκουγα τις ομιλίες τους, το μυαλό μου κατακλυζόταν από σκέψεις και σχόλια σχετικά με αυτά που έλεγαν. Κράταγα σημειώσεις, σκεφτόμουν ασταμάτητα. Κατάλαβα πως με όλες τους είχα κάτι κοινό. Η ιστορία της καθεμίας με άγγιζε με διαφορετικό τρόπο. Συγχρόνως όμως, ένιωθα να με πνίγει η επιθυμία να τους πως "Κορίτσια, καλά τα λέτε, αλλά έχω πολλές αντιρρήσεις. Νιώθω πως παρουσιάζετε τα πράγματα με πολύ θετικό τρόπο. Η δική μου εμπειρία από τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, παρότι είχε πολλά από τα καλά που παρουσιάζετε, είχε και πάρα πολλά κακά, που δεν τα παρουσιάζετε".

Όταν πήρα το λόγο και μίλησα, ένιωσα πως δεν μπόρεσα να οργανώσω τις άπειρες σκέψεις μου και να τους μεταφέρω τις ανησυχίες μου. Και κυρίως, να μεταφέρω τις ανησυχίες μου σε πολλές νέες γυναίκες, που βρίσκονταν στην ίδια εκδήλωση που αντιμετώπιζαν το δίλημμα "Να τολμήσω να γίνω γυναίκα-επιχειρηματίας ή όχι; Τι θα αντιμετωπίσω πραγματικά;"

Παίρνω λοιπόν το χώρο και το χρόνο εδώ, για να διατυπώσω τις δικές μου σκέψεις, εμπειρίες και ανησυχίες για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και τις επιπτώσεις της στη φύση της γυναίκας, την καθημερινότητά της, το ρόλο της στην οικογένεια, στην προσωπική της ζωή, στη σχέση της με τα παιδιά της.

Αν λοιπόν μίλαγα εγώ προχθές, θα είχα πει τα εξής:

Έγινα επιχειρηματίας σε μικρή ηλικία. 26 ετών.  Και έγινα επιχειρηματίας από τόσο μικρή, γιατί ήμουν ανήσυχο πνεύμα και κατάλαβα γρήγορα πως θα ήμουν μια "κακή υπάλληλος". Ασυμβίβαστη. Με δική μου άποψη και ιδέες και ανίκανη να προσαρμοστώ στα θέλω κάποιου άλλου εργοδότη. ΄Ισως και γιατί είχα δυο γονείς ελεύθερους επαγγελματίες, που μου έδειξαν αυτό το δρόμο στον επαγγελματικό στίβο και όχι αυτό μιας υπαλλήλου. Ίσως γιατί αγαπούσα τόσο πολύ τα παιδιά και ήθελα τόσο πολύ να γίνω νηπιαγωγός, που ήθελα να το κάνω με τον δικό μου τρόπο, όπως το οραματίστηκα, όταν σπούδαζα.

Τι κέρδισα λοιπόν σαν γυναίκα επιχειρηματίας;
  • Την ικανοποίηση της δημιουργίας δύο δικών μου επιχειρήσεων. 
  • Την αναγνώριση των ικανοτήτων μου τόσο των παιδαγωγικών όσο και των επιχειρηματικών από μεγάλη μερίδα γονέων (πάντα υπάρχουν και οι δυσαρεστημένοι...), αλλά και σχολείων που παραλαμβάνουν τα παιδιά μου, μετά την αποφοίτησή τους από τα σχολεία μου. 
  • Την οικονομική ανεξαρτησία (με όσα αυτή συνεπάγεται - οικονομική άνεση, ταξίδια, υλικά αγαθά... -) 
  • Την αγάπη που μου έχουν δώσει τα πάνω από χίλια παιδιά που πέρασαν από τα χέρια μου εδώ και 19 χρόνια που με θυμούνται και έρχονται και με βλέπουν μετά από τόσο καιρό και μου λένε "Κυρία Νατάσσα, με θυμάστε; Είμαι η ....." Και η χαρά στα μάτια τους, όταν τους λέω πως "Και βέβαια σε θυμάμαι! Όλα τα παιδιά μου τα θυμάμαι!!!"
  • Πολλά δάκρυα συγκίνησης στις γιορτές αποφοίτησης των μαθητών μου κάθε χρόνο (αυτά ειδικά με έχουν κάνει διάσημη, δεν υπάρχει γιορτή αποφοίτησης που να μην έχω κλάψει, εδώ και 19 χρόνια!!!)
  • Την αναγνώριση των συνεργατών μου πως είμαι "καλό και δίκαιο αφεντικό, κι ας φωνάζω και ας έχω νεύρα, πολλές φορές"
  • Τη δυνατότητα να μπορώ να έρχομαι ό,τι ώρα θέλω και να φεύγω ό,τι ώρα θέλω από τη δουλειά μου
  • Την εμπειρία να αντιμετωπίζω με απίστευτη ψυχραιμία οποιοδήποτε χτύπημα παιδιού, σοβαρό ή μη
  • Την εμπειρία να χειρίζομαι, όχι πάντα με την ίδια ψυχραιμία, διάφορες δύσκολες καταστάσεις που προκύπτουν σε όλες τις επιχειρήσεις
Παράλληλα με αυτά κέρδισα, όμως, επίσης:
  • ΄Ενα επαγγελματικό δίπλωμα Δ κατηγορίας για να μπορώ να οδηγώ πούλμαν ή σχολικό, όταν ο εκάστοτε οδηγός μου αποφάσιζε πως δεν θέλει να δουλέψει μια συγκεκριμένη μέρα ή ένα συγκεκριμένο μήνα (ικανότητα, όχι απόλυτα συμβατή με τη γυναικεία μου φύση)
  • Μία εγχείρηση στην σπονδυλική στήλη σε ηλικία 30 ετών, η οποία "τσάκισε" από τα πολλά βάρη που σήκωνε, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
  • Ένα ωραιότατο έλκος στομάχου
  • Πολλά πολλά χρόνια ψυχοθεραπείας (οκ, γι΄αυτά δεν φταίει μόνο η γυναικεία μου επιχειρηματικότητα και τα άπειρα, σοβαρά θέματα που έπρεπε να χειριστώ σε νεαρή ηλικία, αλλά και κάποια θέματα οικογενειακά, το σωστό να λέγεται)
  • 15-20 κιλά, γιατί ως γνωστόν, ο κάθε άνθρωπος αντιδράει διαφορετικά στην πίεση, το άγχος, το βάρος της ευθύνης ... (νομίζω πως είναι προφανής ο τρόπος που αντιδράω εγώ...)
  • Ατελείωτες ώρες αϋπνίας, άγχους, στεναχώριας, προβληματισμού για θέματα που είχαν προκύψει στη δουλειά, για τα οποία ΔΕΝ έφταιγα εγώ, αλλά για τα οποία έπρεπε ΕΓΩ να δικαιολογηθώ, ΕΓΩ να ζητήσω συγνώμη, ΕΓΩ να λύσω, ΕΓΩ να τακτοποιήσω. Όταν είσαι επιχειρηματίας, η ευθύνη για ό,τι λάθος κάνουν οι συνεργάτες σου είναι δική σου. Εσύ τους διάλεξες...(μικρή παρένθεση: το τραγούδι "μια ζωή πληρώνω, αμαρτίες αλλονών", το περιγράφει αυτό πλήρως....)
  • Άπειρες ώρες εργασίας σε περίοδο διακοπών, ειδικά καλοκαιρινών, για να προετοιμάσω προγράμματα, να ανακαινίσω τους χώρους, να προσλάβω νέους συνεργάτες, για να αντικαταστήσω αυτούς που αποφάσιζαν μέσα στο Δεκαπενταύγουστο να παραιτηθούν "γιατί κουράστηκαν"
  • Άπειρες ώρες άγχους σε πολεοδομίες, ΙΚΑ, Εφορίες, Νομαρχίες, Δήμους, Υπουργεία, Τράπεζες ...
  • Άπειρες ώρες συνεργασίας με το λογιστή, τη δικηγόρο, τον ασφαλιστή (όχι  πάντα για καλό, όπως φαντάζεστε...)
  • Πολλά νεύρα
  • Έγινα απόλυτη και, πολλές φορές, αυταρχική.  Συγχρόνως, έγινα ευέλικτη. Κάποιες φορές, για να "κουμαντάρεις" 20 συνεργάτες και 200 γονείς το χρόνο, πρέπει να μπορείς να κρατάς λεπτές ισορροπίες μεταξύ του να είσαι απόλυτος, σταθερός στις θέσεις σου και άκαμπος, αλλά και συγχρόνως ευέλικτος ...
  • Την ικανότητα να κρατάω τη φωνή μου ψύχραιμη, ενώ από μέσα μου έτρεμα από νεύρα ή θυμό
  • Την εμπειρία του να είμαι το επίκεντρο άπειρων συζητήσεων σε παιδικά πάρτυ (αυτή την εμπειρία μαθαίνω πως την κερδίζουν τελικά όλοι οι ιδιοκτήτες παιδικών σταθμών, οπότε το πήρα απόφαση...)
Τι έχασα;
  • Ένα μεγάλο κομμάτι της γυναικείας μου φύσης (βλέπε, για παράδειγμα, το δίπλωμα Δ κατηγορίας). Το να είσαι γυναίκα-επιχειρηματίας σε αναγκάζει πολλές φορές να κάνεις "αντρικές δουλειές", που σε βάθος χρόνου δεν ενισχύουν τη θηλυκότητά σου...
  • ΄Ενα μεγάλο κομμάτι της προσωπικής μου ζωής - γιατί πιστέψτε με, δεν είναι εύκολο για πολλούς άντρες να είναι δίπλα σε μία δυναμική γυναίκα, οικονομικά ανεξάρτητη, επιχειρηματία...
  • Την ευκαιρία να κάνω παιδί στα 25 μου, στα 30 μου ή τα 35 μου, όπως οι περισσότερες γυναίκες.  Αντίθετα, το έκανα στα 44 μου... γιατί πάντα η δουλειά ήταν προτεραιότητά μου και δεν είχα χρόνο για ένα παιδί (τώρα που το έκανα το παιδί, καταβάλω τεράστια προσπάθεια για να κερδίσω αυτό το χρόνο και να  μπορώ να τον προσφέρω και στις δυο μας...)
  • Τη χαρά να φανερώσω την εγκυμοσύνη μου πριν τον έβδομο μήνα, προκειμένου να μην ταραχτούν οι γονείς του σχολείου με τη σκέψη πως θα έλειπα για 2 μήνες και το σχολείο θα έμενε προσωρινά "ακέφαλο"
  • Τη δυνατότητα να κάτσω σπίτι με το παιδί μου, αφού τελικά το γέννησα, δύο ή και έξι μήνες ή και ένα χρόνο, όπως κάνουν πολλές γυναίκες υπάλληλοι. Αντίθετα, γύρισα πίσω στη δουλειά, λίγο μετά τις 40 μέρες, γιατί είχαν προκύψει θέματα, που, όσο καλοί και να είναι οι συνεργάτες μου, ήθελαν εμένα για να λυθούν (δεν μπορείτε να πιστέψετε πόσο ζήλευα τις συνεργάτιδές μου, που μου έλεγαν "Κυρία Νατάσσα, εγώ θα κάτσω να μεγαλώσω το παιδί μου ένα χρόνο.")
Νομίζω πως αν είχα χρόνο - κι εσείς κουράγιο να διαβάζετε - θα μπορούσα να διανθίσω τις παραπάνω λίστες πολύ περισσότερο.  Δεν ξέρω, όμως, αν θα είχε νόημα. Το σημαντικό είναι τελικά, πως όπως σε όλους τους τομείς της ζωής μας πάντα κάτι δίνεις, κάτι παίρνεις ... Όλες οι επιλογές μας έχουν τα αρνητικά τους, έχουν και τα θετικά τους. Win some, lose some...

Αυτά που θα έλεγα όμως εγώ τελειώνοντας την ομιλία μου για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και, αν μου ζητούσε μια νέα κοπέλα τη γνώμη μου, θα ήταν τα εξής:


  • Αν ξεκίναγα πάλι από την αρχή, θα γινόμουν ξανά επιχειρηματίας;

Πιθανότατα, γιατί όπως προείπα, ξέρω πως προσωπικά θα ήμουν μια "κακή υπάλληλος" και γιατί τα θετικά του να έχεις μια δική σου επιχείρηση είναι πολλά.


  • Τι θα έκανα διαφορετικά;

Θα είχα περισσότερο μέτρο. Η δουλειά σου, όσο κι αν την αγαπάς, όσο κι αν σου δίνει χρήματα, χαρά, αυτοπεποίθεση, ανεξαρτησία, αναγνώριση, ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ να είναι εις βάρος της προσωπικής σου ζωής. 

Θα πρόσεχα παραπάνω τον εαυτό μου, θα του αφιέρωνα περισσότερο χρόνο και θα φρόντιζα περισσότερο τη θηλυκότητά μου.  Είναι τόσο εύκολο να παρασυρθείς και να τη χάσεις στον αγώνα της επιβίωσης στον κόσμο των επιχειρήσεων...

Θα είχα κάνει νωρίτερα παιδί.  Τα σχολεία μου, όσο και να τα θεωρώ παιδιά μου, δεν είναι τίποτα μπροστά στο πραγματικό παιδί μου.  Έχω άλλη ωριμότητα τώρα που έκανα την κόρη μου και τη χαίρομαι και απολαμβάνω κάθε στιγμή που είμαι μαζί της, αλλά μπορεί, αν είχα το μυαλό (και το χρόνο, που δεν ποτέ δεν έκλεβα από τη δουλειά) να την είχα κάνει νωρίτερα, να της είχα χαρίσει και ένα αδερφάκι.  Τώρα πλέον νιώθω κουρασμένη σωματικά για κάτι τέτοιο...

(Ανοίγω μεγάλη παρένθεση, για να διατυπώσω και την ένστασή μου, σαν παιδαγωγός, σε κάτι που άκουσα από τις πετυχημένες γυναίκες επιχειρηματίες στην εκδήλωση: Τα παιδιά σαφέστατα ΔΕΝ χρειάζονται μια μαμά που να ασχολείται μαζί τους ΟΛΗ την ημέρα. Τα παιδιά σαφέστατα επωφελούνται περισσότερο από τον "ποιοτικό" χρόνο που περνάνε με τη σκληρά εργαζόμενη μαμά τους.  Αλλά τα παιδιά χρειάζονται τη μαμά τους.  Ας μην νιώθουμε εφησυχασμένες πως, επειδή φέρνουμε λεφτά στο σπίτι και έχουμε την οικονομική άνεση να έχουμε ενδεχομένως κάποια καλή κυρία που μας τα προσέχει, ενώ εμείς δουλεύουμε σκληρά, τα παιδιά μας είναι οκ με αυτό.  Τα παιδιά πάντα προσαρμόζονται στις καταστάσεις της ζωής που καλούνται να αντιμετωπίσουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως αυτό τα κάνει χαρούμενα. Κλείνω την παρένθεση και επιφυλλάσσομαι να γράψω κάποια στιγμή τις σκέψεις μου για το περίφημο "quality time" μαμάς-παιδιού)

Αν ξανάρχιζα, λοιπόν, από την αρχή, δεν θα άφηνα ποτέ τη γυναικεία επιχειρηματικότητα να παραμερίσει τη φροντίδα του εαυτού μου, τη θηλυκότητά μου και κυρίως, τη μητρότητα...