Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2018

Έχω ένα ξεχωριστό παιδί (μέρος Ι - προσχολική ηλικία)

Ένα από τα πιο "λεπτά" θέματα που χρειάζεται να διαχειριστώ σα νηπιαγωγός και ιδιοκτήτρια παιδικού σταθμού εδώ και τόσα χρόνια, είναι το πώς να ευαισθητοποιήσω τους γονείς των παιδιών που έχουν μαθησιακές δυσκολίες.

Ας είμαστε ειλικρινείς.  

Κανείς μας δεν θέλει να ακούσει πως το παιδί του "έχει πρόβλημα" στο σχολείο. Αυτά συμβαίνουν μόνο στα άλλα παιδιά, όχι στα δικά μας ...

Όταν παραδίδουμε το παιδάκι μας στο πρώτο του σχολείο, είμαστε σίγουροι πως θα μας επιβεβαιώσουν απλώς το πόσο όμορφο, έξυπνο και χαριτωμένο είναι ... γιατί στα δικά μας μάτια,  έτσι είναι! Είναι μοναδικό και υπέροχο! (Και η αλήθεια είναι, πως είναι!)

Αυτό που μας διαφεύγει σαν γονείς μικρών παιδιών πολλές φορές, ειδικά όταν είναι το πρώτο μας παιδί, είναι πως δεν έχουμε επαρκές μέτρο σύγκρισης...

Οκ, τα ξαδερφάκι του μιλάει ήδη, ενώ το δικό μας δεν μιλάει καθόλου ή δε μιλάει καθαρά και το καταλαβαίνουμε μόνο εμείς, αλλά εντάξει... και ο μπαμπάς του μίλησε αργά.   

Ναι, το παιδάκι της κυρίας στην παιδική χαρά που παίζουμε δεν χτυπάει και δεν είναι επιθετικό σαν το δικό μας, αλλά εντάξει...είναι και λίγο μαμόθρεφτο μωρέ. 

Τα άλλα παιδιά έχουν αρχίσει να παίζουν και να μοιράζονται, ενώ το δικό μας κάθεται απομονωμένο και δεν πλησιάζει άλλα παιδιά, αλλά κι εγώ έτσι ήμουν μικρή...

Επίσης ο Γιαννάκης που μένει δίπλα μπορεί να κάνει μόνος του ένα μικρό παζλ, να κάνει μια ζωγραφιά, να ξεχωρίζει τα χρώματα, να συγκεντρωθεί για λίγη τουλάχιστον ώρα σε μια δραστηριότητα ή παιχνίδι, αλλά και το δικό μας ξέρετε τι ήσυχο που κάθεται όταν βλέπει παιδικά; (το πόσο ήσυχα και συγκεντρωμένα είναι τα παιδιά όταν βλέπουν παιδικά ή απασχολούνται με tablets είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο από μόνο του, δεν το θίγω καν εδώ ...)

Είμαι στο χώρο της εκπαίδευσης σχεδόν 30 χρόνια, έχοντας φιλοξενήσει παιδιά στο δικό μου σχολείο εδώ και 24 χρόνια.  Μπορώ να σας πω με βεβαιότητα πως, αυτό που συμβαίνει τα τελευταία 7-8 χρόνια (ενδεχομένως και λίγο περισσότερο), δεν το έχω ξαναζήσει.

Σε ένα δείγμα 100 παιδιών, έχω κάθε χρόνο σταθερά πλέον 7 έως 8 παιδιά που έχουν "μαθησιακές δυσκολίες", "προβλήματα συμπεριφοράς", είναι "στο φάσμα του αυτισμού", "είναι υπερκινητικά", χρειάζονται λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, παράλληλη στήριξη στην τάξη. Μεγάλο ποσοστό, δε νομίζετε;

Γιατί πέφτει στη νηπιαγωγό ο εύκολος ρόλος να αντιληφθεί και ο άχαρος ρόλος να μας ενημερώσει πως το παιδί μας διαφέρει από τα υπόλοιπα; 

Για τον απλούστατο λόγο, πως η νηπιαγωγός είναι η πρώτη που έχει ένα πραγματικό μέτρο σύγκρισης. Βλέπει το παιδί μας μέσα σε ένα σύνολο συνομηλίκων. Και βλέποντας τα παιδιά μέσα σε ένα σύνολο συνομηλίκων μπορείς άμεσα να καταλάβεις ποιο από τα παιδιά έχει κάποιες ιδιαιτερότητες στη συμπεριφορά ή την ανάπτυξή του.

(Αν δεν το κάνει η Νηπιαγωγός, θα το κάνει σίγουρα η δασκάλα της Πρώτης Δημοτικού. Απλά σε εκείνη την ηλικία θα είναι διαφορετικά τα "συμπτώματα" και θα μιλήσω γι' αυτό το θέμα στο δεύτερο μέρος της ανάρτησης).

Τι σημαίνει ακριβώς για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας να έχει "μαθησιακές δυσκολίες" - αφού δεν γράφει και δεν διαβάζει ... Θα  πω τα πράγματα λίγο απλοποιημένα, όχι επιστημονικά και με δύσκολες ορολογίες.

Ένα παιδί που έχει μαθησιακές δυσκολίες μπορεί, ενώ είναι ηλικιακά έτοιμο να μιλάει, είτε να μη μιλάει καθόλου ή μιλάει σα μωρό ή με το επίπεδο των "two word sentences" : μαμά νερό, μπαμπά μπουμ κτλ. 
Σε λίγο μεγαλύτερη - προσχολική ηλικία όμως πάντα - μπορεί να έχει φτωχό λεξιλόγιο και περιγραφή, να μην μπορεί να μας διηγηθεί μια ιστορία βλέποντας τις εικόνες ή να λέει κάποια γράμματα λάθος, να μην τα λέει καθόλου ή να κάνει αντικαταστάσεις γραμμάτων  (πχ. νελό αντί για νερό) - ξέρω πως μέχρι κάποια ηλικία το τελευταίο μπορεί να θεωρείται και χαριτωμένο, αλλά από ένα σημείο και πέρα, το παιδί που ακούει τον εαυτό του να λέει μία λέξη λάθος, θα αρχίσει και να τη γράφει λάθος...και πιστέψτε με, αυτό δεν είναι χαριτωμένο, ειδικά για το παιδί.... -

Μπορεί να μιλάει για τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο: ο Νίκος θέλει να  φάει, η Μαρία πονάει.

Μπορεί να επαναλαμβάνει αυτά που του λέμε (εχολαλία).

Μπορεί να έχει μία εμμονή στο να τακτοποιεί πράγματα με συγκεκριμένο τρόπο.

Μπορεί να μην μας κοιτάει όταν του μιλάμε (να μην κάνει "βλεμματική επαφή")

Ενώ είναι ηλικιακά έτοιμο να μασάει την τροφή του, μπορεί να συνεχίζει να τρώει λιωμένες τις τροφές.

Μπορεί, ενώ είναι έτοιμο ηλιακά να βγάλει τις πάνες, να μην είναι σε θέση να το κάνει στην πραγματικότητα.

Μπορεί, ενώ θα έπρεπε να συγκεντρώνεται έστω για 5 λεπτά σε μία δραστηριότητα, να μην καταφέρνει ούτε να κάτσει ήσυχο και συγκεντρωμένο, ούτε να την ολοκληρώσει.

Μπορεί να έχει δυσκολία να διαχειριστεί τις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά, να είναι επιθετικό ή ντροπαλό, να μην "αντέχει" να κάτσει στην ομάδα να συμμετέχει σε μία συζήτηση, να δυσκολεύεται να κάνει φίλους, να μην μπορεί, γενικά, να διαχειριστεί τις ανάλογες για την ηλικία του κοινωνικές σχέσεις και επαφές.

Μπορεί, μπορεί, μπορεί .... Χιλιάδες "μπορεί" που δεν παρουσιάζονται όλα μαζί, που δεν σημαίνουν απαραίτητα πως υπάρχει μαθησιακή δυσκολία, αλλά θα έπρεπε να μας πονηρέψουν σα γονείς.

Ξέρετε, όσο πιο νωρίς καταλάβει ένας γονιός πως το παιδί του έχει κάποια μορφή δυσκολίας, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά μπορεί να το βοηθήσει. 

Θέλω να σας διαβεβαιώσω για κάτι και να το γράψω με μεγάλα γράμματα για να το βροντοφωνάξω

Τα παιδιά που έχουν μαθησιακές δυσκολίες ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΑΖΑ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΑ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΤΡΕΠΟΜΑΣΤΕ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΝΟΥΝ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΣΤΕ ΠΩΣ ΕΧΟΥΜΕ ΑΠΟΤΥΧΕΙ ΣΑ ΓΟΝΕΙΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΟΥΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΤΥΧΟΥΝ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΜΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ  ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΕΤΣΙ....

Εγώ τα λέω αυτά τα παιδιά ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Είναι παιδιά, που, εφόσον ακούσουμε τους εκπαιδευτικούς που τα έχουν αναλάβει και τα ζουν σε καθημερινή βάση,  και ακολουθήσουμε τις όποιες εκπαιδευτικές διαδικασίες μας συστήσουν οι λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχοθεραπευτές ή γιατροί (ή όποιοι, τέλος πάντων, ειδικοί είναι οι αρμόδιοι για να βοηθήσουν και τα παιδιά αλλά και εμάς σα γονείς) θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους σιγά σιγά.

Και επειδή διαπιστώνω κάθε χρόνο , πως ο αριθμός των ξεχωριστών παιδιών αυξάνεται κι επειδή βιώνω,  από πρώτο χέρι, την άρνηση πολλών γονέων να ακούσουν, να αποδεχτούν και στη συνέχεια να αντιμετωπίσουν με τον κατάλληλο τρόπο τη διαφορετικότητα των παιδιών τους, θέλω να ευαισθητοποιήσω όσους περισσότερους γονείς μπορώ, και να τους πω: 
  • Ακούτε τις νηπιαγωγούς των παιδιών σας, όταν προσπαθούν να σας μιλήσουν για το πόσο ξεχωριστό μπορεί να είναι το παιδί σας.
  • Καταλάβετε πως οι νηπιαγωγοί ΔΕΝ έχουν κανένα όφελος από αυτό,  και πως το κάνουν γιατί γνωρίζουν, πως, όσο νωρίτερα επέμβει ένας ειδικός, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα είναι τα αποτελέσματα και τόσο πιο πολύ θα βοηθηθεί τόσο το δικό τους έργο, όσο και το δικό σας.
  • Απενοχοποιηθείτε, μη νοιώθετε μειονεκτικά και μην κάνετε το παιδί σας να νιώσει μειονεκτικά. 
  • Αγκαλιάστε και στηρίξτε το ξεχωριστό παιδί σας.  
  • Απευθυνθείτε ΑΜΕΣΑ στον κατάλληλο ειδικό για να σας βοηθήσει, να σας καθοδηγήσει, να στηρίξει εσάς και το παιδί σας.

  • Κατανοήστε πως δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και δεν έχουμε όλοι ανεπτυγμένες τις ίδιες ικανότητες και δεξιότητες. Κι αυτό είναι ΟΚ. Γιατί είναι σίγουρο πως όλοι είμαστε καλοί σε κάτι.  Απλά κάτι ξεχωριστό ο καθένας...

Σε σύντομο χρονικό διάστημα θα καταλάβετε, πόσο ωφέλιμη ήταν για το παιδί σας η έγκαιρη παρέμβαση.
(Πριν κλείσω, θέλω να σας πω μια ιστορία που λέω πάντα στους γονείς μαθητών μου, όταν τους καλώ για να κάνουμε την πρώτη "δύσκολη" συζήτηση για το ξεχωριστό τους παιδί.

Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του σχολείου μου είχα ένα παιδάκι ηλικίας 3 ετών, που είχε αρκετά προβλήματα, τόσο σε μαθησιακό επίπεδο όσο και σε επίπεδο συμπεριφοράς. Λόγω του ότι ήμουν νέα και άπειρη στο πώς να διαχειρίζομαι τέτοιες καταστάσεις και λόγω υπερβάλλοντα ζήλου, "πίεσα" τη μητέρα του να κάνει κάτι πάνω σε αυτό. Η μητέρα του αντέδρασε άσχημα στην επιμονή μου και θεώρησε πως, το καλύτερο που είχε να κάνει, ήταν απλά να πάρει το παιδί της από το δικό μου σχολείο και να το πάει σε κάποιο άλλο.

Τα χρόνια πέρασαν, δεν ξέρω πόσα σχολεία άλλαξε το παιδί αυτό, αλλά συμπτωματικά έμαθα από άλλη μητέρα, πως το συγκεκριμένο παιδί, αφού πήγε στο δημοτικό και αφού, φυσικά, συνέχιζε να έχει δυσκολίες, διαγνώστηκε με μειωμένη ακοή στη δευτέρα ή τρίτη δημοτικού.

Σκεφτείτε πόσα χρόνια ταλαιπωρήθηκε, πόση απογοήτευση εισέπραξε πως δεν τα κατάφερνε, πόσα ακουστικά ερεθίσματα έχασε και τι επίπτωση είχε αυτή του η δυσκολία στην καθημερινότητα αυτού του παιδιού. 
Σκεφτείτε πόσο πιο απλά θα είχαν γίνει τα πράγματα, αν η μητέρα με είχε ακούσει και είχε εμπιστευτεί έναν ειδικό ΕΓΚΑΙΡΩΣ για να διαπιστώσουν μαζί, τι έκανε το δικό της παιδί να είναι ξεχωριστό και πώς μπορούσε να το βοηθήσει.)

Σας παρακαλώ, εμπιστευτείτε τους εκπαιδευτικούς που έχουν αναλάβει τα παιδιά σας. 
Σας παρακαλώ, εμπιστευτείτε τους ειδικούς. 
Σας παρακαλώ, αποδεχτείτε τα ξεχωριστά παιδιά σας.
Σας παρακαλώ, αποδεχτείτε πως είμαστε όλοι ξεχωριστοί, με έναν μοναδικό τρόπο ο καθένας μας και αυτό δεν μας κάνει λιγότερο καλούς.